Na nowej wystawie w helskim Muzeum Rybołówstwa zostaną pokazane obrazy jednego z najwybitniejszych marynistów polskich. Soter Jaxa-Małachowski malował nadbałtyckie pejzaże z drobiazgowym realizmem połączonym z dekoracyjną idealizacją. Jedyne w swoim rodzaju, charakterystyczne malarskie ujęcia polskiego wybrzeża z lat 20. i 30. XX wieku, goście Muzeum Rybołówstwa mogą podziwiać do 18 czerwca 2023 r.
Z Krakowa do Helu – niezwykła wystawa w Muzeum Rybołówstwa
Kolekcja prezentowana w Helu jest własnością krakowskiego kolekcjonera Grzegorza Kudelskiego – posiadacza przypuszczalnie największego w kraju zbioru dzieł Jaxy-Małachowskiego. Fascynację twórczością malarza kolekcjoner wyniósł z domu rodzinnego, gdzie – jak sam wspomina – na ścianach wisiały prace artystów polskich, głównie z okresu międzywojennego.
Soter Jaxa-Małachowski, „Łodzie rybackie na Helu”. Obraz z 1930 roku.
Podobnie wyraziste i zapadające w pamięć dzieła, z charakterystycznymi fragmentami pejzażu Helu, znalazły się właśnie na wystawie w Muzeum Rybołówstwa. Są wśród nich malownicze studia łodzi rybackich na plaży lub na wodzie, czasem opuszczonych, kiedy indziej z pracującymi na nich rybakami. Obok helskich widoków na ekspozycji pokazano także pejzaże nadmorskie z Orłowa, gdzie na początku lat dwudziestych malarz spędzał wakacje.
Jaxa-Małachowski i Iwan Ajwazowski
Artysta z przyjemnością malował nastrojowe widoki rozległych nadbałtyckich plaż. Często pojawia się w nich motyw piaszczystego brzegu, zakomponowanego po diagonali, jak w przypadku obrazu „Plaża o poranku” (1927). Niekiedy brzeg morski na obrazach Jaxy-Małachowskiego tworzy coś na kształt linii łamanej o ostrych, podmytych przez fale krawędziach, co możemy zaobserwować w kompozycji „Hel i fala na wielkim morzu” (1923). W kilku pokazywanych w helskim muzeum pracach, takich jak „Bałtyk” (1938) i „Fala” (1939) występuje przedstawienie wzburzonego morza z wysoką falą na pierwszym planie, która dekoracyjnie rozlewa się na płaskim, piaszczystym brzegu, tworząc jak gdyby koronkę białej piany.
Na wystawie znajdą się też obrazy, które uznać można za „czyste” studia morskiej wody i nieba, całkowicie pozbawione sztafażu złożonego z łodzi, postaci ludzkich czy architektury wybrzeża. W tych dziełach artysta pokazuje czystą grę żywiołów, której świadkami mogą być jedynie przelatujące nad falami mewy.
Bałtyk w poświacie księżyca
Charakterystyczne dla Jaxy-Małachowskiego zamiłowanie do dekoracyjności dochodzi do głosu również w pokazanych na wystawie pracach przedstawiających samotne drzewo bądź grupę drzew na niewielkiej skarpie. Z precyzyjnym realizmem, niewolnym od skojarzeń symbolicznych, przedstawia skręcone, suche pnie i konary o skąpym igliwiu i widocznych korzeniach. Niekiedy samotne drzewo wnosi do całości kompozycji akcent dekoracyjności.
Na wystawie znajdują się także morskie nokturny Jaxy-Małachowskiego, wysoko cenione przez krytykę i publiczność. Patronat honorowy nad wystawą sprawuje Miasto Hel. Patroni medialni: TVP Gdańsk, Radio Gdańsk, Zawsze Pomorze
Zobacz też – Sankcja kredytu darmowego – kiedy można z niej skorzystać?
Bałtyk Sotera Jaxy-Małachowskiego;
Wystawa w Muzeum Rybołówstwa w Helu;
Bulwar Nadmorski 2, 84-150 Hel;
Wystawa od 5 kwietnia do 18 czerwca 2023 r.
