InfoGdańsk

Ta stosunkowo mało znana świątynia ze względu na ciekawą historię i autentyczne wyposażenie zasługuje na szczególną uwagę.

Pierwsza wzmianka o działającym w pobliżu szpitalu pochodzi z XIV stulecia. Źródła z 1385 roku wymieniają też kaplicę Heiliige Leichnam, do której zachodzić miała Dorota z Mątowów Wielkich – późniejsza błogosławiona kościoła katolickiego. Na bazie tej gotyckiej kaplicy powstało prezbiterium późniejszej świątyni.

Przy kościele Bożego Ciała rozpoczęła się gdańska odsłona reformacji

Kościół ciekawie wpisał się w burzliwe początki gdańskiej reformacji, na pobliskim cmentarzu Jakub Hegge (1522) wygłaszał pierwsze luterańskie kazania. Przez wiele stuleci świątynia funkcjonowała jako szpitalny obiekt sakralny. Podczas wojny Gdańska z królem Stefanem Batorym (1577) kościół został zdewastowany. Pod koniec XVII stulecia przeprowadzono rozbudowę świątyni, prace wykonano według projektu i nadzoru Bartłomieja Ranischa, ówczesnego budowniczego miejskiego.

Niedługo potem do świątyni dobudowano dwa domki plebanii, do dzisiaj malowniczo oparte o zachodnią ścianę kościoła. Świątynia bez większych zniszczeń przetrwała dramatyczną dla miasta wiosnę 1945 roku. W 1974 roku sakralny obiekt został objęty przez Polsko-Katolicki Kościół Narodowy.

Wewnątrz kapitalna kompozycja autentycznego wyposażenia sakralnego. W barokowym ołtarzu głównym obraz „Ukrzyżowanie” autorstwa Andreasa Stecha, cierpiący Chrystus został przedstawiony na tle miasta Gdańska. Obraz jest współczesną rekonstrukcją wykonaną z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Gdańska. Na suficie autentyczne malowidło Fryderyka Falckenbecka z 1709 roku – przedstawia „Wniebowstąpienie Chrystusa (Mojżesza z Dekalogiem)”. Po stronie prawej zdekompletowany prospekt organowy z 1766 roku, w nim herby donatorów kościoła i szpitala, m.in. Daniela Gralatha, Karola Groddecka i Eduarda Conradiego.

Warty uwagi jest też fragment zdobionej empory z widocznym herbem Gdańska. Ten miejski znak heraldyczny nawiązuje do dawnego patronatu Rady Miasta nad funkcjonowaniem szpitala i opisywanego kościoła. Zachowały się też płyty nagrobne oraz zabytkowe ławki. Ich wysoka numeracja może dziwić, ale ławki zostały tu przeniesione z kościoła Mariackiego, w którym miejsca dla wiernych rzeczywiście nie brakowało.

Unikatowa ambona zewnętrzna przy kościele Bożego Ciała

Do południowej części świątyni przylega ambona zewnętrzna, to jedyne takie dzieło sakralne w Gdańsku. W górnej części znajdował się pelikan karmiący pisklęta – bardzo popularny w luteranizmie symbol Chrystusa. Rzeźby zostały przeniesione do wnętrza opisywanego kościoła, a stan zewnętrznej ambony jest bardziej niż niepokojący.

Kościół bez większych zniszczeń przetrwał tragiczną dla Gdańska wiosnę 1945 roku. Na przełomie lat 60-tych i 70-tych ubiegłego stulecia w świątyni przeprowadzono szeroko zakrojone prace konserwatorskie. W roku 1974 zabytek przekazano na rzecz Polsko-Katolickiego Kościoła Narodowego, w związku z tym w pewnym stopniu zmieniono aranżację wewnętrznego wystroju.

W bezpośrednim otoczeniu świątyni sporo ciekawych odniesień do przeszłości Gdańska, to na przykład stare (niestety zdewastowane) obiekty dawnego zespołu szpitalnego, samotny nagrobek rodziny Klawitterów oraz bogaty w symbolikę Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy.