W zabytkowym budynku PAN Biblioteki Gdańskiej zobaczyć można kolejną wystawę dotyczącą historii regionu bałtyckiego. Tym razem bezcenne eksponaty ukazują skomplikowane relacje polsko-szwedzkie, z których z jednej strony rodziły się przewlekłe wojny, z drugiej natomiast ożywione kontakty handlowe i kulturalne.
Wystawę w budynku przy ul. Wałowej 15 oglądać można do 4 lipca 2025 r.
Relacje polsko-szwedzkie na wystawie w PAN Bibliotece Gdańskiej
W szerszej ocenie polsko-szwedzkich relacji przeważa pamięć o przewlekłych wojnach, związanych z dążeniami do dominacji w regionie Morza Bałtyckiego. Szczególnie często przywoływany jest temat potopu, zakończonego zresztą pokojem w podgdańskiej wtedy Oliwie.
Takie postrzeganie polsko-szwedzkiego sąsiedztwa jest jednak nadmiernym uproszczeniem. Nie brakowało przecież ożywionych kontaktów handlowych, wymiany kulturalnej i obustronnego oddziaływania politycznego. Przez kilka lat Rzeczpospolitą i Szwecję łączyła osoba władcy Zygmunta III Wazy, a w dziejach Gdańska wielką rolę odegrało pośmiertne dzieło urodzonej w Szwecji św. Brygidy.
Na wystawie w PAN Bibliotece Gdańskiej zgłębić więc można kontakty polsko-szwedzkie ciekawie ujęte w starych drukach, rękopisach, grafikach, fotografiach i zbiorach kartograficznych.
Z ważniejszych eksponatów wymienić warto uroczystą przemowę pochwalną na cześć szwedzkiej królowej Krystyny, opis bitwy morskiej pod Oliwą czy też życiorys św. Brygidy. Formułę wystawy poszerza katalog z opisem prezentowanych eksponatów.
Szwedzkie ślady w gdańskiej historii
W gdańskiej historii i przestrzeni takich powiązań ze Szwecją nie brakuje. Kościół św. Brygidy przypomina o szwedzkiej świętej i patronce Europy. Brygida zmarła w dalekim Rzymie, zmierzający do Szwecji kondukt pogrzebowy zatrzymał się na kilka miesięcy w portowym Gdańsku. Z tego niedługiego pobytu zrodził się kilkusetletni rozdział gdańskiej historii dotyczący działania klasztoru Najświętszego Zbawiciela.
W kościele Mariackim zobaczyć można rozbudowane artystycznie epitafium Guldensternów – szwedzkich możnowładców, którzy po detronizacji króla Zygmunta III Wazy wybrali emigrację na polskiej ziemi. W Nowym Porcie działała przez dłuższy czas kaplica dla szwedzkich marynarzy. O skandynawskich gościach przypominają też niektóre cmentarne nagrobki ze wspomnianej wyżej dzielnicy.
W XVII wieku Polska i Szwecja toczyły ze sobą wojny, ale już w kolejnym stuleciu ochotnicy ze Szwecji bronili Twierdzy Wisłoujście przed wojskami rosyjskimi. I takich wspólnych polsko-szwedzkich historii można w przestrzeni Trójmiasta znaleźć znaczenie więcej.
Wystawa w PAN Bibliotece Gdańskiej ciekawie przypomina o różnych wątkach polsko-szwedzkiego sąsiedztwa.
