Propozycja budowy tej placówki muzealnej padła ze strony premiera Donalda Tuska w grudniu 2007 roku. Jako lokalizację wskazano Gdańsk, zatem miasto uznawane za symboliczne miejsce wybuchu II wojny światowej.
W trakcie budowy obiektu komplikacji nie brakowało, mimo oczywistej bliskości dwóch rzek niejakim zaskoczeniem stała się podmokłość terenu, stąd daleko idące rozszerzenie zakresu prac budowlanych.
Architektura obiektu nietypowa, dla niektórych zbyt rażąca i kontrastowa, jednak z pewnością rozpoznawalna i jako taka będzie identyfikowana właśnie z Gdańskiem, a nie innym polskim czy zagranicznym miastem.
To pierwsza muzealna placówka w Europie z tak szerokim ujęciem tematyki II wojny światowej. Niedaleko Stocznia Gdańska z kolejnymi obiektami muzealnymi – zatem w stosunkowo niewielkiej przestrzeni kompletne upamiętnienie antytotalitarnego sprzeciwu.
Wystawy w Muzeum II Wojny Światowej
W placówce wielowątkowe ujęcie tematyki II wojny światowej, to nie jest muzeum wojskowej techniki, lecz narracyjne, zwarte i emocjonalne przedstawienie przyczyn, bezsensu i okrucieństwa tego konfliktu…
Ekspozycja została podzielona na trzy zasadnicze bloki tematyczne:
Droga do wojny
W tej części wprowadzenie do tematyki wystawy. W sali kinowej projekcja filmu z wyjaśnieniem przyczyn wybuchu I wojny światowej i globalnych następstw tego krwawego konfliktu. Ponadto przedstawienie sił politycznych zmierzających do zniszczenia ładu wersalskiego, który skomponowany przez wpływowych dyletantów idealny nie był…
Warto wsłuchać się w przemówienie Benito Mussoliniego, który gestykulacją i mimiką mógłby obdzielić kilku zawodowych aktorów. W niemieckich i sowieckich plakatach propagandowych potężna dawka niepokojącej ideologii.
W części niemieckiej marmurowa głowa Hitlera, to dzieło wybitnego rzeźbiarza Josefa Thoraka, nieco dalej nawiązania do Leni Riefenstahl– genialnej niemieckiej reżyserki filmowej. Zadziwiające z jaką łatwością wybitni artyści otwierali się na oddziaływanie totalitarnych ideologii.
Z krzykliwością niemieckiego i włoskiego reżimu kapitalnie kontrastuje spokój i harmonia polskiej ulicy. Cisza przed burzą… Narracja dotyka też słabości zachodnioeuropejskich demokracji, wskazuje na ustępstwa i politykę „mniejszego zła” jako drogę do katastrofy…
Groza wojny
Osią wystawy jest główny ciąg komunikacyjny podziemnej części muzeum, w nim emocjonalna prezentacja życia codziennego podczas II wojny światowej. W bocznych pomieszczeniach przedstawienie najważniejszych wątków tego konfliktu, to nawiązania do militarnych zmagań, deportacji ludności, zbrodni popełnionych na jeńcach wojennych i ludności cywilnej czy wreszcie do planowo i przemysłowo prowadzonej zagłady narodu żydowskiego.
Należy się uznanie za wystawienniczą odwagę, bo narracja jasno wskazuje na niemiecką inspirację tego nieszczęścia – nie nazistowską, czyli nie wiadomo czyją….
W tej części wystawy również sporo sprzętu bojowego, charakterystycznego dla okresu tamtej wojny.
Długi cień wojny
W tej części przedstawienie upadku III Rzeszy i tak zwanego „wyzwolenia”, które niestety wielu narodom przyniosło dalsze dziesięciolecia niechcianej dyktatury. Uważni obserwatorzy zauważą podwieszoną bombę atomową, pod nią stopioną ceramikę, to nawiązanie do zrzucenia bomb atomowych na miasta japońskie i początku przerażającej epoki w dziedzinie zbrojeń.
Osobnym blokiem jest wystawa „Podróż w czasie” z narracją skierowaną do najmłodszych zwiedzających. Początek trasy w sali szkolnej z ostatnich dni sierpnia 1939 roku. Wyposażenie skromne, ale niczego nie brakuje: w sali tablica, ławki z charakterystycznym wcięciem na kałamarz, miska do mycia w kącie… Lekcji jak wiadomo nie przeprowadzono, w dniu rozpoczęcia nauki szkolnej Polska została zasypana gradem bomb lotniczych i artyleryjskich pocisków…
W dalszym zwiedzaniu trzykrotne przejście przez aranżację mieszkania zamożnej warszawskiej rodziny. Z początku wyposażenie gustowne i bogate, potem zdecydowanie skromniejsze, na końcu mieszkanie-rudera poharatane bliskością działań wojennych i ogołocone przez szabrowników. To bardzo sugestywne ukazanie następstw wojny z punktu widzenia zwykłych mieszkańców.
Muzeum jest bardzo ważnym punktem na turystycznej mapie Gdańska. Wystawa zwarta, świetnie przemyślana koncepcyjnie i z prawie kompletnym ujęciem tematyki II wojny światowej. Jednocześnie przestrzeń do emocjonalnej zadumy i refleksji…
Muzeum II Wojny Światowej;
Plac Władysława Bartoszewskiego 1, 80-862 Gdańsk;
Tel: 58 323 75 20;
Email: sekretariat@muzeum1939.pl
www.muzeum1939.pl
