InfoGdańsk

Tytuł wystawy nawiązuje do gdańskiej dewizy herbowej „Nec temere, nec timide”, która od początku XVII stulecia przypominała rajcom i mieszkańcom o wskazanych wartościach i postawach.

Prawie czterysta lat później do tego hasła wspaniale nawiązali gdańscy stoczniowcy, którzy na oczach zdumionego świata odważnie, mądrze i dojrzale wystąpili z żądaniem liberalizacji totalitarnego ustroju.

Sierpień’80. Bez strachu, ale z rozwagą – wystawa czasowa w Europejskim Centrum Solidarności

Sierpniowy protest rozpoczął się w dniu 14 sierpnia 1980 roku, a jego pierwszą intencją była obrona zwolnionej z pracy Anny Walentynowicz. Do protestu przyłączały się kolejne zakłady z Trójmiasta i reszty kraju, a od 16 sierpnia strajk był już ogólnokrajowym protestem przeciwko wypaczeniom ustroju i działaniom ówczesnej władzy państwowej.

To wszystko w ciągu kilku dni, bez użycia przemocy i niepotrzebnej brawury. Zatem odwagi i rozwagi w tym ważnym czasie rzeczywiście nie brakowało.

Gdański protest zakończył się 31 sierpnia 1980 roku, dzięki podpisanym w tym dniu porozumieniom droga do powołania „Solidarności” czy też budowy Pomnika Poległych Stoczniowców była otwarta.

Historia tego przeszło dwutygodniowego strajku jest oczywiście znacznie bardziej złożona, białych plam i znaków zapytania też w niej nie brakuje.

Obserwatorzy i uczestnicy tych wydarzeń podkreślali później wielkie zdyscyplinowanie strajkujących robotników. Na terenie stoczni obowiązywał na przykład całkowity i rygorystycznie przestrzegany zakaz spożycia alkoholu.

Siepień’80 na unikatowych fotografiach

Na wystawie czasowej w Europejskim Centrum Solidarności kilkadziesiąt rzadko publikowanych fotografii dotyczących tego ważnego wątku gdańskich dziejów. Wykorzystane zdjęcia pochodzą z archiwalnych zasobów ECS oraz kolekcji innych autorów, na przykład francuskich fotoreporterów Jeana-Louisa Atlana oraz Alaina Dejeana.

Wielkoformatowe zdjęcia zostały celnie skojarzone z wartościami i intencjami ówczesnych starań, ich znaczenie podkreślają osobno wypunktowane postulaty sierpniowe.

Warto dodać – autentyczne tablice Postulatów Sierpniowych przetrwały dziejowe burze i zawirowania, objęte opieką UNESCO są jednym z najważniejszych eksponatów wystawy głównej w Europejskim Centrum Solidarności.

Z wielkich fotografii aż wylewa się nastrój skupienia, powagi i takiej podniosłości – jakby ówcześni uczestnicy i świadkowie doskonale rozumieli znaczenie tamtych wydarzeń.

Fotograficzne migawki nie pozostawiają też wątpliwości – sierpniowy strajk był szczerą i autentyczną erupcją tłumionej przez kilka dekad energii społecznej.

W pobliżu sporo miejsc związanych z zarysowaną powyżej tematyką. W wielkim budynku oprócz wystawy funkcjonuje też taras widokowy, z którego objąć można skalę i rozmach terenów portowo-stoczniowych. Przy wejściu głównym zobaczyć można tak zwane Bramy do Wolności, a nieco dalej historyczną Bramę nr 2 oraz Plac Solidarności z Pomnikiem Poległych Stoczniowców.

Od niedawna funkcjonuje też Szlak Stoczni Cesarskiej, warto się przejść, trasa kapitalnie łączy miejsca związane z przebiegiem Sierpnia’80, uczestnikami tych wydarzeń i emocjami wpisanymi w ten zryw społeczny.