Budowa tego niepozornego zespołu dobiegła końca w 1871 roku, budynki niezmiennie do czasów obecnych pełnią funkcję przepompowni miejskich ścieków.
Charakterystyczny żółtoceglany obiekt powstał według koncepcji Eduarda Wiebe, który jako inżynier budowlany z bogatym doświadczeniem kompleksowo zaprojektował wodociągowo-kanalizacyjny system rozwijającego się Gdańska.
Ścieki komunalne i wody opadowe spływały grawitacyjnie z obszaru Śródmieścia i były następnie przetłaczane na pola irygacyjne w pobliżu gdańskich Stogów.
Gdańska rewolucja kanalizacyjna
W drugiej połowie XIX wieku konieczność budowy nowoczesnej sieci wodociągowo-kanalizacyjnej była coraz bardziej oczywista. Mieszkańcy ściśniętego na niewielkiej przestrzeni Śródmieścia dotkliwie odczuwali ograniczony dostęp do dobrej jakości wody pitnej, wielkim niepokojem napawał kiepski stan sanitarny miasta, pesymistycznie też nastrajały zalegające stosy nieczystości czy też funkcjonujące w przestrzeni mieszkalnej cmentarze. W ciągu XIX wieku epidemie nawiedziły nadmotławskie miasto aż 14 razy i zgasiły życie ponad 6 tysięcy mieszkańców.
Budowa nowoczesnej sieci wodociągowo-kanalizacyjnej została zlecona za kadencji nadburmistrza Leopolda von Wintera, z jego inicjatywy zrealizowano szereg kluczowych inwestycji miejskich, a Gdańsk z prowincjonalnego ośrodka przerodził się w miasto o ciekawych perspektywach dalszego rozwoju.
W ramach systemu wodociągowo-kanalizacyjnego powstało między innymi ujęcie wody pitnej w Pręgowie, zbiornik wody na oruńskim wzgórzu, opisywana przepompownia oraz namiastka oczyszczalni ścieków na nadmorskich polach irygacyjnych.
W ramach budowy przepompowni wzniesiono halę z dwiema podwójnymi pompami tłokowymi, kotłownię z kominem oraz piętrowy dom mieszkalny dla maszynisty i dwóch palaczy. Na tym nie koniec, bo w bezpośrednim sąsiedztwie powstał ładny wizualnie ogród z drzewami i krzewami. Ówczesna dbałość o takie wątki i detale może naprawdę zaskoczyć, obecnie tej troski coraz bardziej brakuje.
Opisywana przepompownia została zmodernizowana w latach 1932 i 2001.
Obecnie obiekt przetłacza 60% ścieków gdańskich oraz ścieki z całego Sopotu. Zanieczyszczone wody są kierowane do Oczyszczalni Ścieków Gdańsk-Wschód i tam poddawane długotrwałej obróbce mechanicznej i biologicznej. Obiektem zarządza GIWK, czyli Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z.o.o.
Awaria gdańskiej przepompowni ścieków w maju 2018 roku
Szeroko i długo komentowane wydarzenia rozegrały się rankiem 15 maja 2018 roku, gdy po niespodziewanym zalaniu komór silnikowych podjęto decyzję o awaryjnym zrzucie ścieków do Motławy. Przez trzy doby do rzeki trafiło ok. 100 tys. m³ zanieczyszczonej wody, po montażu awaryjnego silnika sprowadzonego z Holandii przepompownia wznowiła pracę.
Emocji wśród mieszkańców i dziennikarzy rzeczywiście wtedy nie brakowało, awaria wykazała też podatność nowoczesnych rozwiązań na wystąpienie zespołu nieprzewidzianych czynników.
Po awarii przez kolejne tygodnie badano stan czystości wody w Motławie, Zatoce Gdańskiej i przy nadmorskich kąpieliskach. Łącznie sprawdzono ponad 400 próbek, jednak nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych stężeń i parametrów.
Raport dotyczący przyczyn awarii był gotowy już w styczniu 2019 roku, ale dopiero kilka miesięcy później streszczenie tego opracowania podano do wiadomości publicznej. Jednoznacznej przyczyny awarii nie ustalono, wskazano za to na ciąg czynników, których wystąpienie i suma poskutkowały tak krytyczną sytuacją. Dwa krótkie spadki napięcia przy odłączonym systemie awaryjnego zasilania, zawieszenie sterowników odpowiadających za pracę pomp, przepełnienie zbiornika ściekowego i niezgodna z faktycznym stanem sygnalizacja zamknięcia klapy awaryjnej. W rezultacie nastąpiło zalanie komory pomp oraz znajdujących się w niej silników głównych i zapasowych.
Spółka komunalna Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna zapowiedziała modernizację obiektu, obecnie trwa realizacja niezbędnych procedur przetargowych.
Opisywana przepompownia jest więc obiektem wielce ciekawym i do momentu awarii raczej słabo zakotwiczonym w świadomości mieszkańców Gdańska. Z pewnością jest obiektem o wielkim znaczeniu dla sprawnego funkcjonowania miasta.
Zobacz też – Jak wygląda tworzenie stron w Gdańsku?
W pobliżu przepompowni ścieków sporo innych wartych uwagi miejsc i zabytków. Zatem cała wyspa Ołowianka z prowadzącą w jej przestrzeń kładką zwodzoną, zabytkowa Elektrociepłownia, malowniczy Kanał na Stępce oraz skrajnie niestety zdewastowane Zakłady Mięsne.
