InfoGdańsk

Korzystając z miejskiej przestrzeni rzadko zdajemy sobie sprawę z funkcjonowania rozległej i rozbudowanej infrastruktury, dostarczającej choćby wody czy energii elektrycznej. Wodę w kranie i napięcie w kontakcie traktuje się jako coś oczywistego, a znaczenie tych mediów docenia się tylko podczas dłuższej awarii i przymusowych przerw w ich dostawie.

Oczyszczalnia Ścieków Gdańsk-Wschód zastąpiła przestarzały obiekt z gdańskiej Zaspy

Ważnym ogniwem działania miejskiej infrastruktury jest odbiór i obróbka ścieków. Aż do drugiej połowy XIX wieku brakowało w Gdańsku zwartego i sensownego systemu gospodarowania zasobami wodnymi, nieprzypadkowo więc ludność doświadczała problemu schorzeń i epidemii. Dopiero w latach 1868-1871 powstał nowoczesny układ kanalizacyjny, przyjęte przy jego budowie założenia pozostają aktualne do dnia dzisiejszego.

Przez wiele dziesięcioleci funkcjonowały mniejsze i lokalne oczyszczalnie ścieków, a w 1932 roku do eksploatacji oddano nowoczesny kompleks na Zaspie. Przez ponad siedemdziesiąt lat ten zakład przyjmował ścieki z Sopotu, Żabianki, Jelitkowa, Brzeźna, częściowo Przymorza, Zaspy i Wrzeszcza, zneutralizowane nieczystości były odprowadzane do basenu portowego im. Władysława IV w Nowym Porcie.

Oczyszczalnia Ścieków Gdańsk-Wschód funkcjonuje od 1976 roku, początkowo wykorzystywano w niej tylko mechaniczne metody neutralizacji zanieczyszczeń. Woda “oczyszczona” w zaledwie 30% była następnie tłoczona do Przekopu Wisły i z całym bagażem zanieczyszczeń organicznych trafiała do Zatoki Gdańskiej. Nieprzypadkowo więc w schyłkowym okresie Polski Ludowej stan przybrzeżnych wód był niezadowalający i miejskie kąpieliska były raz po raz zamykane.

W 1993 roku wprowadzono technologię chemicznego oczyszczania, skuteczność obiektu wzrosła do 60%, ale wobec europejskich aspiracji i wysokich norm ochrony środowiska – nie można było na tym poprzestać.

W latach 1996-1999 powstał kompleks oczyszczania biologicznego, kilka lat później (2002) dobiegła końca budowa rurociągu wyprowadzającego oczyszczoną wodę na 2,5 km w głąb Zatoki Gdańskiej. Tam układ prądów morskich oddala oczyszczone ścieki od trójmiejskich plaż i kąpielisk.

Po kolejnych modernizacjach i rozbudowach Oczyszczalnia Gdańsk-Wschód może dobowo przyjmować 120 tys. m³ ścieków, do kompleksu przeciętnie trafia 92 tys. m³ ścieków w ciągu doby. Do oczyszczalni kierowane są ścieki z Gdańska, Kolbud, Żukowa, Sopotu, Pruszcza Gdańskiego i okolic tych miejskich ośrodków. Efekty złożonych procesów oczyszczania są znacznie lepsze od wyznaczonych norm. Działanie kompleksu jest nieprzerwanie monitorowane, a każdego dnia z różnych punktów układu technologicznego pobierane są próbki i następnie laboratoryjnie badane.

Oczyszczalnia ścieków – jak to działa

Proces oczyszczania wody jest złożony i warty choćby ogólnego opisu.

Najpierw ścieki przechodzą przez kolejne etapy oczyszczania mechanicznego. Z wykorzystaniem 4 krat o zróżnicowanym prześwicie oddzielane są zanieczyszczenia stałe o różnej wielkości. Następnie ścieki trafiają do piaskowników napowietrzanych, gdzie w procesie sedymentacji następuje oddzielenie zawiesin mineralnych, a w procesie flotacji usunięcie tłuszczów i olejów.

W osadnikach wstępnych następuje oddzielenie łatwo opadających zawiesin organicznych od ścieków, potem oczyszczona mechanicznie woda dopływa do przepompowni pośredniej, skąd jest kierowana do komory rozdzielczej, następuje w niej podział na sześć równoległych ciągów oczyszczania biologicznego.

W reaktorach biologicznych przebiegają zintegrowane procesy rozkładu związków organicznych, ich najważniejszym celem jest usunięcie azotu i fosforu. W każdym reaktorze znajdują się komory o zróżnicowanych warunkach tlenowych i hydraulicznych. Następnie mieszanina oczyszczonych ścieków trafia do dwóch radialnych osadników wtórnych, gdzie następuje oddzielenie osadu. Oczyszczona woda odpływa do przepompowni “Bogatka”, skąd rurociągiem trafia do Zatoki Gdańskiej.

Zobacz też – Korzyści z posiadania przydomowej oczyszczalni ścieków biologicznych

Do zakończenia procesu jeszcze daleko, bo pozostaje przecież wyizolowany osad, celem jego dalszej obróbki jest zmiana składu chemicznego i zmniejszenie objętości.

Instalacje Oczyszczalni Ścieków Gdańsk-Wschód

Zmieszany osad trafia do zamkniętych komór fermentacyjnych, gdzie w warunkach beztlenowych ulegają degradacji pozostałe związki organiczne i pozyskiwany jest biogaz z wysoką zawartością metanu. Wcześniej biogaz był spalany, co prowadziło do emisji gazów cieplarnianych. Obecnie trafia do elektrociepłowni biogazowej, gdzie napędza agregaty prądotwórcze, a z układu chłodzenia i odprowadzania spalin pozyskiwane jest ciepło. Nowoczesna elektrociepłownia w znacznym stopniu pokrywa zapotrzebowanie energetyczne Oczyszczalni Gdańsk-Wschód.

Pozostałości trafiają do Instalacji Termicznego Przekształcania Osadów, tam najpierw do odwodnienia w wirówkach sedymentacyjnych, następnie do pieca, gdzie następuje spalenie. W procesie spalania objętość osadów ulega zmniejszeniu o 80%, pozostałości są stabilizowane, po połączeniu w bloki odbierane rzez uprawnione podmioty zewnętrzne.

Projekt „Otwarta Oczyszczalnia”

Zatem proces neutralizacji produkowanych przez na ścieków długi, rozbudowany i podobnie jak w przypadku zdrowia – dopóki wszystko działa, to raczej niezauważany i niedoceniany. Awaria gdańskiej przepompowni z maja 2018 roku w pełni ukazała znaczenie tej części miejskiej infrastruktury.

Zobacz też – Na co zwrócić uwagę wybierając szkołę jazdy w Gdańsku?

W ramach projektu “Otwarta Oczyszczalnia” kompleks można zwiedzać, konieczne wcześniejsze zgłoszenie. Zwiedzających oprowadzają wydelegowani z zakładu przewodnicy, trasa prowadzi przez najważniejsze sekcje oczyszczalni. Po drodze natłok wrażeń merytorycznych i zapachowych 🙂