Zabytki

Łaźnia z Dolnego Miasta

InfoGdansk
4 maja, 2016
Zdjęcie: Zabytkowa Łaźnia z Dolnego Miasta

W Gdańsku w tym samym mniej więcej czasie zbudowano trzy sanitarne obiekty: przy Hakelwerk (obecnie ul. Osiek), Große Schwalbengasse (ul. Jaskółcza) i Albrechtstraße (obecnie ul. Strajku Dokerów). Inwestycja była próbą ucywilizowania tematu higieny, bo w szczelnie zabudowanych dzielnicach dostęp do łazienki czy choćby bieżącej wody był nadal rzadkim luksusem.

Łaźnia z Dolnego Miasta przyjęła pierwszych klientów w 1908 roku

Łaźnie wybudowano w dość podobny sposób, przy każdym budynku funkcjonowały szkoły, stąd sanitarno-sportowe przeznaczenie opisywanych obiektów. Łaźnie otrzymały też podobną stylizację, utrzymaną w neoromańskim stylu. W takiej formie często budowano wtedy niemieckie gmachy użyteczności publicznej.

Opisywana w tym miejscu łaźnia przyjęła pierwszych klientów w kwietniu 1908 roku. Na pierwszym piętrze urządzono trzy pomieszczenia kąpielowe z osobnymi wejściami: dla mężczyzn, kobiet oraz dzieci. Dla pań przewidziano 8 wanien i 6 pryszniców. Cztery wanny i 22 prysznice dla panów, dla uczniów tylko prysznice, za to aż 36. Kąpiel kosztowała 10 fenigów, za dostęp do wanny żądano trzykrotnie więcej. Ceny nie były wygórowane, więcej kosztowała wtedy gazeta czy bochenek chleba. Klientom wręczano przed kąpielą ręczniki i kawałek mydła. Kąpielowe funkcje obiektu utrzymano też po II wojnie światowej, do dzisiaj starsi mieszkańcy Dolnego Miasta z sentymentem wspominają kąpiele w tym ciekawym zabytku.

W latach 70-tych ubiegłego stulecia zainteresowanie taką formą higieny wyraźnie spadło, postęp cywilizacyjny jednak nastąpił i dostęp do ciepłej i bieżącej wody stał się szerzej dostępnym standardem. Stąd decyzja o zamykaniu zabytkowych łaźni.

Siedziba Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia”

W latach osiemdziesiątych XX wieku z nieczynnym obiektem wiązano ciekawe plany, wewnątrz zamierzano otworzyć punkt popromiennej dezaktywacji odzieży z elektrowni jądrowej w Żarnowcu. Jak wiadomo prace przy budowie nuklearnej siłowni wstrzymano, a opuszczona i niezagospodarowana łaźnia z roku na rok coraz bardziej niszczała.

W 1992 roku w zdewastowanym budynku po raz pierwszy zagościli artyści, niedługo potem przystąpiono do adaptacji zabytku na cele kulturalno-edukacyjne. Otwarcie placówki Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia” nastąpiło w 1998 roku. Aranżacja wnętrz została zmieniona, odczytanie kąpielowej przeszłości nie jest już możliwe. Budynek jednak ocalał, a takie szczęście ominęło sporo innych gdańskich zabytków.

Kulturalne, wystawiennicze i edukacyjne działania są w znacznym stopniu adresowane do lokalnej społeczności.