Niedaleko

Rzeka Płutnica

InfoGdansk
26 marca, 2021
Zdjęcie: Rzeka Płutnica. Źródło: Wikipedia.

Długość Płutnicy wynosi nieco ponad 9 kilometrów, rzeczka jest wąska i miejscami przypomina większy rów melioracyjny. Pierwsze wrażenie jest w tym przypadku bardzo mylące, bo akurat z Płutnicą wiąże się znaczny potencjał przyrodniczy i zaskakująco wiele ciekawych wątków historycznych.

Zatopiony port przy ujściu Płutnicy do Zatoki Puckiej

Źródła opisywanej rzeki znajdują się na obszarze Puckich Błot w pobliżu Starzyńskiego Dworu.

Następnie rzeczka płynie dnem powstałej wskutek topnienia lądolodu bagnistej pradoliny, która wyraźnie rozdziela kępy Pucką i Swarzewską. Na tym obszarze działa największa farma wiatrowa w powiecie puckim.

Przy ujściu Płutnicy do Zatoki Puckiej podczas amatorskiego nurkowania w 1977 roku odkryto zarys zatopionego portu, rok później rozpoczęły się profesjonalne badania archeologiczne, które potwierdziły sensacyjne znaczenie tego znaleziska.

W trakcie wieloletnich prac podwodnych ujawniły się resztki drewnianych konstrukcji i całe ciągi kamienno-ziemnych nasypów. Kolejną sensacją stało się odkrycie kilku wraków łodzi klepkowych, w których budowie odczytano wpływy słowiańskie i skandynawskie.

Eksponaty wydobyte podczas tych wieloletnich prac znajdują się w zbiorach Muzeum Ziemi Puckiej oraz Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.

Przypuszczalny kształt zatopionego portu został zrekonstruowany w ramach projektu Virtual Arch – inicjatywy badawczej, w którą zaangażowało się 10 partnerów z 8 krajów, w tym Centrum Archeologii Podwodnej z toruńskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Stanowisko archeologiczne obejmuje 12 hektarów dna Zatoki Puckiej.

W tym miejscu działały trzy następujące po sobie ośrodki portowe. Port słowiański powstał w pierwszej połowie X wieku i obsługiwał wymianę handlową z krainami skandynawskimi. Kolejna przystań działała w XII stuleciu, jej powstanie być może wiąże się z podbojem Pomorza przez bitne zastępy księcia Bolesława Krzywoustego. Najbliżej ujścia Płutnicy znajdują się podwodne relikty przystani rybackiej z przełomu XIII i XIV wieku.

Ze względu na stale wzrastający poziom Bałtyku – obszar został zalany i porzucony, a w 1348 roku nastąpiła krzyżacka lokacja Pucka w miejscu obecnego rynku.

Historycznych wątków związanych z Płutnicą jeszcze nie koniec. Przy jej podmokłym ujściu do Zatoki Puckiej jeszcze przed I wojną światową powstała niemiecka baza obsługi wodnosamolotów, w okresie międzywojennym na tym obszarze działał Morski Dywizjon Lotniczy – jedna z najciekawszych formacji w historii lotnictwa polskiego.

W pobliżu w dniu 10 lutego 1920 roku odbyły się słynne zaślubiny Polski z morzem, kulminacją tej zorganizowanej z rozmachem uroczystości było wystąpienie gen. Józefa Hallera, który cisnął w wodę platynowy pierścień i symbolicznie przywrócił Polsce wybrzeże Bałtyku.

Płutnica uchodzi do morza na granicy Pucka – miasta o fascynującej historii i nagromadzeniu cennych zabytków przeszłości.

Rzeka Płutnica i jej walory przyrodnicze

Przyrodnicze walory tej rzeczki zostały niestety zdegradowane przez rozwój rolnictwa na przylegających do niej obszarach. W rezultacie nastąpiło niekorzystne przekształcenie przebiegu opisywanej rzeki oraz zanieczyszczenie jej wody nadmiarem związków organicznych.

Niegdyś w nurt Płutnicy na tarło wpływały szczupaki, leszcze, płocie i wzdręgi – zatem gatunki, na których opierało się lokalne rybołówstwo.

Połowy wspomnianych gatunków odeszły do przeszłości, stąd między innymi pomysł realizacji projektu „Naturalizacja korytarza migracji ryb słodkowodnych na rzece Płutnica”, który odbył się w latach 2015-2016 i był próbą między innymi wzmocnienia naturalnej różnorodności ichtiofauny Zatoki Puckiej. W trakcie prac badawczych odnotowano obecność żółwia żółtobrzuchego, który jest uznawany za gatunek inwazyjny, zagrażający rodzimym gatunkom i siedliskom przyrodniczym.

Warto też dbać o to, co zostało, bo w Płutnicy nadal występują gatunki ryb chronionych: piskorze, różanki, bolenie oraz minogi rzeczne.

Kilka lat temu pojawiła się też propozycja utworzenia obszaru chronionego krajobrazu Doliny Rzeki Płutnicy.

W pobliżu tej rzeki przez prowadzi ciekawy Szlak Swarzewski, jego trasa łączy Puck z odległym o 12 kilometrów Władysławowem.

Galeria Rzeka Płutnica - fotografie