Józef Wybicki (1747-1822) – prawnik, działacz polityczny, konfederata barski, publicysta, generał z czasów Insurekcji Kościuszkowskiej, twórca zrębów państwa Księstwa Warszawskiego, senator, wojewoda, oraz Prezes Sądu Najwyższego…
Ten żarliwy i bezwarunkowy patriota został w historii zapamiętany jako autor pieśni, która od 1927 roku jest hymnem Rzeczypospolitej. Lista jego zasług jest oczywiście znacznie dłuższa. Działalność Józefa Wybickiego odegrała wielką rolę w podtrzymaniu aspiracji niepodległościowych i formowaniu bardziej świadomego społeczeństwa polskiego.
Związki Józefa Wybickiego z Pomorzem Gdańskim
Takich związków nie brakuje, bo przecież na Pomorzu wszystko się zaczęło…. Józef Wybicki urodził się w Będominie koło Kościerzyny w rodzinie średniozamożnej szlachty. Jako 12-latek stracił ojca, dlatego w jego dalszej edukacji i wychowaniu znaczną rolę odegrał stryj Franciszek Wybicki – skarszewski proboszcz i archidiakon pomorski.
Krewny zadbał o edukację podopiecznego, młody Józef rozpoczął naukę w elitarnym kolegium jezuickim na Starych Szkotach, tam ukończył klasę poetyki i następnie retoryki. Łatwo nie było, bystry młodzieniec narzekał na niepraktyczny program nauczania oraz oparte na brutalnych karach cielesnych metody wychowawcze.
Na fasadzie Kolegiaty Staroszkockiej – kościoła św. Ignacego znajdują się upamiętnienia postaci Józefa Wybickiego – jego popiersie oraz tablica.
Zniechęcony porzucił uczelnię i dzięki wstawiennictwu stryja podjął praktykę w kancelarii sądu grodzkiego w Skarszewach. Ówczesne Skarszewy stanowiły znaczący ośrodek administracyjny i dopiero w XIX stuleciu zostały zdystansowane przez położony w pobliżu Starogard Gdański.
Na skarszewskim rynku znajduje się pomnikowy kamień, który upamiętnia lokalny rozdział życia Józefa Wybickiego.
Pomnik Józefa Wybickiego na skarszewskim rynku.
O rodzie Wybickich przypomina też dobrze zachowany Dwór w Sikorzynie.
Przyszły autor słów Mazurka Dąbrowskiego urodził się w położonym nieco dalej Będominie, w zachowanym (wielokrotnie przebudowywanym) dworze działa Muzeum Hymnu Narodowego. Muzealne wystawy dotyczą schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej, epoki Księstwa Warszawskiego, życia i działalności Józefa Wybickiego oraz historii i znaczenia polskiego hymnu narodowego.
Józef Wybicki – wybitny działacz i patriota
Początek działalności publicznej nastąpił w 1764 roku, gdy młody i niedoświadczony politycznie Wybicki wziął udział w królewskiej elekcji Stanisława Poniatowskiego. Trzy lata później został wybrany posłem na Sejm, na którym mimo młodego wieku bardzo odważnie wystąpił przeciwko ingerencji Rosji w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. Czynny udział w działalności konfederacji barskiej potwierdził zaangażowanie Wybickiego w sprawy zagrożonej Ojczyzny.
Po upadku konfederacji Józef Wybicki wspierał prace nad naprawą ustroju państwa, dał się wtedy poznać jako publicysta o wyjątkowo zręcznym piórze i przenikliwym myśleniu, czego przykładem jego „Listy Patryotyczne Do Jasnie Wielmoznego Ex Kanclerza Zamoyskiego Prawa Układaiącego Pisane”. W tym publicystycznym cyklu Wybicki trafnie diagnozował polityczno-społeczne bolączki państwa szlacheckiego i kreślił kierunki reform oraz ustrojowej naprawy.
Szerszego poparcia i zrozumienia jednak brakowało, zniechęcony publicysta wycofał się więc z czynnego życia politycznego, stąd jego nieobecność w przełomowych obradach Sejmu Czteroletniego.
Wkrótce potem powrócił i aktywnie wsparł działania Insurekcji Kościuszkowskiej – ostatniego zrywu gasnącej Rzeczypospolitej. Zawarta wtedy znajomość z gen. Janem Henrykiem Dąbrowskim przerodziła się w szczerą przyjaźń i w konsekwencji przyniosła udział Wybickiego w organizacji Legionów Polskich. Wspomniana formacja wojskowa powstała na terenie północnowłoskiej Republiki Lombardzkiej, gdzie w lipcu 1797 roku Józef Wybicki napisał słowa Mazurka Dąbrowskiego. Pieśń wrosła w tradycje niepodległościowe i przeszło sto lat później została ustanowiona polskim hymnem narodowym.
Zobacz też – Jak wybrać meble do kawiarni?
Józef Wybicki aktywnie uczestniczył w politycznym życiu Księstwa Warszawskiego. Po upadku Napoleona stopniowo wycofywał się z życia publicznego. Zmarł 10 marca 1822 roku w Manieczkach. Sto lat później (1923 r.) jego szczątki zostały ekshumowane i złożone w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan w poznańskim kościele św. Wojciecha.
W uznaniu zasług Sejm RP ustanowił Józefa Wybickiego patronem roku 2022.
Inauguracja Roku Józefa Wybickiego w Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie
10 marca 2022 roku w Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie odbędzie się oficjalna inauguracja Roku Józefa Wybickiego, przypadająca w 200. rocznicę jego śmierci.
Program:
Pomnik Józefa Wybickiego w Będominie
11:00 Hymn RP
Orkiestra Reprezentacyjna Lasów Państwowych
11:10 odsłonięcie po rewitalizacji pomnika Józefa Wybickiego w Będominie
11:30 złożenie kwiatów
11:45 przejazd do Muzeum Hymnu Narodowego
Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie
12:00 Powitanie
dyr. Muzeum Narodowego w Gdańsku
12:15 Inauguracja Roku Wybickiego
12:30 Prezentacja Orderu św. Stanisława
13:00 Zwiedzanie muzeum
