InfoGdańsk

Siedmiodniowa obrona polskiej placówki na Westerplatte stała się jednym z najważniejszych symboli II wojny światowej. Przyjęte przed atakiem założenia przewidywały 12-godzinny opór i wielce prawdopodobne nadejście polskiej odsieczy. Pomoc jednak nie nadeszła, a obrońcy Westerplatte przez siedem długich dni stawiali opór przeważającym siłom niemieckim…

W tym czasie między innymi odparli trzy szturmy wroga, doświadczyli koszmaru lotniczego bombardowania i uniemożliwili podpalenie lasu porastającego teren półwyspu.

Mjr Henryk Sucharski – dowódca Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte

Obroną Westerplatte dowodził mjr Henryk Sucharski, który po kapitulacji placówki spędził wojenne lata w niemieckiej niewoli. Następnie wstąpił w szeregi 2. Korpusu Polskiego, w którym otrzymał komendę nad 6. Batalionem Strzelców Karpackich. Z powodu zapalenia otrzewnej trafił do brytyjskiego szpitala wojskowego w Neapolu i tam zmarł 30 sierpnia 1946 roku.

Przez kilka kolejnych dekad Henryk Sucharski był przedstawiany jako niekwestionowany bohater i jeden z najważniejszych autorów siedmiodniowej epopei obrony Westerplatte. Po zmianie systemu politycznego nie brakowało jednak dociekań podważających dowódcze zasługi polskiego majora i wskazujących na niezłomną postawę jego zastępcy – kpt. Franciszka Dąbrowskiego.

Wobec niedostatku materiałów źródłowych przy takich rozważaniach i formułowaniu ocen należy zachować wielką ostrożność. Kolejną kwestią jest prawo współczesnych do wartościowania postawy walczących wtedy żołnierzy i oficerów. Czy z naszej bezpiecznej perspektywy można zrozumieć oszołomionych artyleryjską nawałą żołnierzy? Warto też zastanowić się nad intencjami zajmujących się tematyką Westerplatte badaczy – czy ich celem jest poszukiwanie prawdy, czy bardziej chęć zwrócenia na siebie uwagi i zyskania rozgłosu?

Henryk Sucharski z własnego doświadczenia znał dramaturgię pola walki. Jako uczestnik wojny z bolszewicką Rosją uczestniczył w bitwie pod Połonicą-Bogdanówką, za wykazaną wtedy odwagę i dowódczą inicjatywę otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari.

Od grudnia 1938 roku dowodził Wojskową Składnicą Tranzytową na Westerplatte. Dzięki jego dobrej współpracy z zastępcą kpt. Franciszkiem Dąbrowskim obronność placówki została znacząco wzmocniona – między innymi dzięki intensywnym ćwiczeniom i budowie dodatkowego pierścienia umocnień polowych.

50. rocznica sprowadzenia szczątków mjr. Henryka Sucharskiego do Polski

Henryk Sucharski spoczął na Polskim Cmentarzu Wojskowym w Casamassima koło Bari na południu Włoch. Dwadzieścia pięć lat później odbyła się ekshumacja szczątków polskiego dowódcy i następnie ich transport do Polski. W ekshumacyjnych uroczystościach udział między innymi wzięli włoscy oficerowie, burmistrz miasta Casamassima i kompania honorowa IX pułku piechoty z Bari. Następnie urna została przewieziona samolotem z Rzymu do Warszawy i potem do Gdańska.

Po krótkiej ceremonii na lotnisku we Wrzeszczu urna została w asyście wojskowej przewieziona ulicami: Dzierżyńskiego (obecnie Legionów), Miszewskiego i Grunwaldzką do jednostki wojskowej, gdzie nastąpiło jej złożenie w Sali Tradycji Jednostki Obrony Wybrzeża.

31 sierpnia 1971 roku urna z prochami dowódcy została wystawiona w gdańskim Dworze Artusa. Wkrótce potem hołd majorowi oddało kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców nadmotławskiego miasta. Zachowane zdjęcia nie zostawiają żadnych wątpliwości – społeczeństwo oczekiwało nowego ujęcia historii i chciało bardziej wiarygodnych autorytetów i symboli.

Następnego dnia szczątki majora zostały uroczyście pochowane na Westerplatte.

Wystawa „Sucharski. Oblicza” w gdańskim Dworze Artusa

Od końca sierpnia w muzealnym Dworze Artusa zobaczyć można wystawę dotyczącą opisywanej postaci. W prezentowanych zbiorach unikatowe fotografie i eksponaty przypominające o dowódcy Westerplatte. Pamiątki ukazują wiele wątków z życia polskiego oficera i przedstawiają jego postać w kontekście dowódczej odpowiedzialności i związanych z walką rozterek.

Wystawa została podzielona na kilka wymownych sekcji tematycznych: „Człowiek”, „Żołnierz”, „Ikona” oraz „Oskarżony”.

Jednym z najciekawszych eksponatów jest należący do majora neseser toaletowy, który jego siostra Anna podarowała gdańskiej placówce muzealnej. Pamiątką o wielkiej wartości emocjonalnej jest list napisany przez Henryka Sucharskiego w nocy z 31 sierpnia na 1 września 1939 roku. Kilka godzin później rozpoczął się ostrzał z niemieckiego pancernika „Schleswig-Holstein” i zaadresowany do rodziny list nie został wysłany.

Natomiast rzeźba orła powstała w pracowni wybitnego rzeźbiarza Zygfryda Korpalskiego i przez kilkadziesiąt lat akcentowała przestrzeń cmentarza żołnierskiego z Westerplatte. Po zmianie aranżacji trafiła do kościoła św. Jadwigi w Nowym Porcie.

Prezentowane eksponaty pochodzą z kolekcji Muzeum Gdańska, Muzeum Marynarki Wojennej, Polskiej Akademii Nauk oraz wspomnianej świątyni parafialnej z Nowego Portu.

Obecnie szczątki majora tymczasowo znajdują się w kościele św. Brygidy, po zakończeniu przebudowy cmentarza zostaną uroczyście pochowane na Westerplatte w dniu 1 września 2022 roku.

Formułę opisywanej wystawy poszerzają warsztaty muzealne adresowane do starszej młodzieży szkolnej. Ich zasadniczym celem jest przedstawienie sposobów krytycznej pracy z materiałami źródłowymi dotyczącymi postaci Henryka Sucharskiego.

Zobacz też – Wakacje autem we Włoszech – jak się przygotować?

W dniach 30 sierpnia – 5 września wejście na wystawę będzie bezpłatne.