Z powierzchnią 71 km² opisywane jezioro jest trzecim co do wielkości w Polsce, powierzchniowo ustępuje tylko Śniardwom i Mamrom z regionu mazurskiego. W kategorii jezior przybrzeżnych jest największe i stanowi kluczowy obszar Słowińskiego Parku Narodowego – jednego z najpiękniejszych zakątków w Polsce. Jezioro Łebsko obejmuje aż 22% powierzchni wspomnianego parku.
Jezioro Łebsko – pogranicze dwóch przyrodniczych światów
Akwen opisywanego jeziora powstał przez zalanie sporego obszaru przybrzeżnych łąk, kiedyś brano też pod uwagę odcięcie morskiej zatoki wąską mierzeją, ale z tych przypuszczeń ostatecznie zrezygnowano.
Przez jezioro przepływa rzeka Łeba, której ujściowy odcinek łączy opisywany akwen z otwartym morzem. Podczas sztormowej pogody dochodzi więc do wlewów słonej wody do jeziora, z tej przyczyny jego środowisko sprzyja występowaniu roślinności słonolubnej i gatunków morskich ryb, na przykład minoga.
I bez sztormów słonej wody nie brakuje, bo przez letnią część roku lustro Bałtyku przewyższa o kilka centymetrów poziom jeziora i wtedy również następuje mieszanie wody. Ciekawe zjawisko z pogranicza dwóch przyrodniczych światów.
Powierzchnia jezioro Łebsko zmniejsza się stopniowo, przyczyną akumulacyjna działalność rzeki Łeby oraz napór wydm od strony brzegu północnego.
Ze względu na niewielką głębokość tego akwenu jego brzegi porastają wyjątkowo szerokie trzcinowiska, w których egzystuje sporo rzadkich gatunków ptaków, między innymi derkacz zwyczajny.
Piękno i rozległość tego jeziora docenić można z dwóch wież widokowych. Pierwsza z nich zlokalizowana jest w Rąbce – traktowanej jako najpopularniejszy punkt wyjścia w zwiedzaniu Słowińskiego Parku Narodowego. Druga natomiast po stronie przeciwnej, w miejscowości Kluki, w której działa warte odwiedzin Muzeum Wsi Słowińskiej.
Ciekawą możliwością również rejs turystyczny przez akwen jeziora, statki płyną z Rąbki do Muzeum Wyrzutni Rakiet oraz wspomnianych wyżej Kluk.
Unikatowe jezioro
Jezioro z opisywaną okolicą zostało w 1967 roku ustanowione parkiem narodowym. Na tym nie koniec. Dziesięć lat później (1977 rok) obszar został uznany rezerwatem programu UNESCO „Człowiek i Biosfera„, a w 2004 roku włączony w program Natura 2000 jako obszar specjalnej ochrony ptaków o nazwie Pobrzeże Słowińskie.
Teren opisywanego parku funkcjonuje też jako tzw. IBA – ostoja ptaków o znaczeniu międzynarodowym.
Przyrodnicze znaczenie jeziora i jego okolicy podkreśla funkcjonowanie aż dziesięciu obszarów ścisłej ochrony przyrody. Niestety nie brakuje też zagrożeń wynikających z cywilizacyjnej i urbanistycznej presji. Spływ wód z pól uprawnych prowadzi do nadmiaru związków fosforowo-azotowych i w dalszej konsekwencji do szkodliwej nadproduktywności biologicznej jeziora.
Wzdłuż południowego brzegu prowadzi Szlak Słowińców ciekawie spinający etnograficzne i przyrodnicze walory okolicy. Na trasie szlaku Łeba, Żarnowska, Gać, Izbica, Kluki i dalej Smołdzino z Gardną Wielką.
