W dniu 22 marca 2022 roku odbędzie się wernisaż wystawy „Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku 1920-1939”. Zarówno lokalizacja jak i data wernisażu nie są przypadkowe, wyjaśnienie przedstawiamy poniżej. Organizatorem wystawy jest gdański Oddział Instytutu Pamięci Narodowej.
Wolne Miasto Gdańsk zostało powołane na mocy traktatu wersalskiego, który był zdecydowanie nieudaną próbą organizacji europejskiego porządku politycznego po I wojnie światowej. Ustanowione Frieie Stadt Danzig nie spełniało oczekiwań żadnej z zaangażowanych stron i przez niemal cały czas swego istnienia było areną napięć polsko-gdańskich i mniej oficjalnie polsko-niemieckich.
Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku
Na mocy traktatowych ustaleń strona polska otrzymała w Gdańsku szereg praw i udogodnień, o których należało co jakiś czas przypominać i stanowczo egzekwować ich przestrzeganie. Ludność polska mogła między innymi korzystać z polskiej obsługi pocztowej, głównym urząd powstał w budynku dawnego szpitala przy ówczesnym Heveliusplatz.
Rankiem 1 września 1939 roku budynek został zaatakowany przez uzbrojone po zęby bojówki niemieckie, jednak dwa szturmy zostały odparte przez zdeterminowanych obrońców.
Pomimo zaangażowania wozów pancernych, artylerii i miotaczy ognia pocztowcy kontynuowali opór, dopiero po 14 godzinach zaprzestali nierównej walki.
Zobacz też – Obrona Poczty Polskiej w Gdańsku
Jeszcze we wrześniu odbyły się farsy procesów sądowych, w których polscy obrońcy niezgodnie z prawem zostali skazani na karę śmierci. Egzekucję wykonano na początku października 1939 roku.
Wernisaż wystawy odbędzie się przy historycznym budynku pocztowym, w którym od kilkudziesięciu lat działa Muzeum Poczty Polskiej. Nieco dalej działa Muzeum II Wojny Światowej, którego wystawy emocjonalnie opowiadają o bezsensie i okrucieństwie tego konfliktu zbrojnego.
Wielkopiątkowa zbrodnia – 82 rocznica egzekucji w Stutthofie
Wybuch II wojny światowej uruchomił machinę hitlerowskiego terroru wymierzonego w elity polskiej społeczności Gdańska i Pomorza Gdańskiego.
Przez dwa wrześniowe tygodnie działało tymczasowe więzienie w Victoriaschule, gdzie maltretowano i brutalnie przesłuchiwano kilka tysięcy aresztowanych Polaków. W dniu 2 września z Victoriaschule odjechał transport ok. 150 więźniów, którzy przewiezieni do Stutthofu rozpoczęli prace przy budowie obozu koncentracyjnego.
Zobacz też – Obóz koncentracyjny w Stutthofie
W Wielki Piątek 22 marca 1940 roku w położonym przy obozie lesie hitlerowscy oprawcy zamordowali 67 wybitnych Polaków z byłego Wolnego Miasta Gdańska, wśród nich duchownych, działaczy, nauczycieli i urzędników. Wernisaż wystawy odbędzie się więc w 82 rocznicę wielopiątkowej zbrodni.
Wernisaż wystawy „Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku 1920-1939” ;
Plac Obrońców Poczty Polskiej, 80-800 Gdańsk;
Data – 22 marca 2022 r., godz. 10.00.
