Elbląski pomnik-czołg T-34 zobaczyć można przy Al. Armii Krajowej, w odległości kilkuset metrów od zabytkowej Bramy Targowej.
Podobne pomniki ustawiano w wielu innych miastach pomorskiego regionu, być może w ten sposób jednostki wojskowe pozbywały się przestarzałych i niepotrzebnych już wozów bojowych.
Pomnikowy czołg T-34-85 w Elblągu
O urodzaju na tego rodzaju pomnikowe dzieła zdecydowała też pewnie popularność serialu „Czterej pancerni i pies”. Ciekawym zbiegiem okoliczności w Elblągu stacjonował 1. Warszawski Pułk Czołgów im. Bohaterów Westerplatte, właśnie w tej jednostce służyli bohaterowie (oczywiście postacie fikcyjne) wspomnianego serialu.
Z inicjatywą ustawienia pomnika wyszedł Marian Szynkielewski, który w latach 70-tych ubiegłego stulecia pełnił funkcję prezesa elbląskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczo-Turystycznego.
Pomnik odsłonięto 7 maja 1976 roku, po upływie kilku dekad opisywany T-34-85 na dobre wrósł w w przestrzeń tego ciekawego miasta. Młodszych mieszkańców inspirował do obfitujących w przygody zabaw, dla starszych był doskonale kojarzonym punktem orientacyjnym i miejscem spotkań o przeróżnym charakterze.
Czołgi T-34 z działem 85 mm były produkowane od początku 1944 roku, z silniejszym uzbrojeniem miały być sowiecką odpowiedzią na niemieckie wozy typu Panther i Tiger.
W latach 1944-1950 powstało ok. 44 tys. czołgów tego typu. Po zakończeniu II wojny światowej służyły w armiach państw Układu Warszawskiego, wzięły też udział w wojnie koreańskiej, wietnamskiej oraz konfliktach na Bliskim Wschodzie.
Potem ustąpiły typom nowych generacji, ale za sprawą wspomnianego serialu pamięć o ich wojennym zastosowaniu była nadal żywa. Czterdzieści kilometrów na północny-zachód od Elbląga znajduje się miejscowość Sztutowo, gdzie zobaczyć można tak zwany Most Czterech Pancernych, zabytkowy obiekt „wystąpił” w 16 odcinku serialu pt. „Daleki patrol”.
Czołg w Elblągu – muzealny eksponat
Po zmianie systemu społeczno-politycznego dla elbląskiego czołgu nastały trudne czasy. Najpierw przepadła tabliczka z opisem wozu i jego znaczenia, potem czołg był ozdabiany jaskrawymi i wymyślnymi kompozycjami malarskimi.
Dopiero w 2013 roku z inicjatywy lokalnych społeczników-pasjonatów czołg odzyskał wojskowe ubarwienie. Wróciła też tabliczka z napisem „Symbol walki 1. Warszawskiego Pułku Czołgów im. Bohaterów Westerplatte z hitlerowskim najeźdźcą”.
Kilka lat później dalsze losy elbląskiego czołgu stanęły pod wielkim znakiem zapytania. W związku z wprowadzeniem ustawy dekomunizacyjnej rozważano usunięcie tego wojskowego pomnika, ostatecznie czołg został uratowany poprzez wpisanie do zasobów Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu.
Zobacz też – Na jakie okazje można założyć joggery męskie? Sprawdzamy!
Na obszarze Pomorza zachowało się kilka innych obiektów o podobnym charakterze. Unikatowe działo samobieżne ISU-122 zobaczyć można w Malborku. W Wejherowie żołnierzy I Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte upamiętnia kolejny czołg T-34-85. Natomiast w Parku Chrobrego w Lęborku znajduje się czołg IS-2, który służył w 4. Pomorskim Pułku Czołgów Ciężkich.
