Pomnik powstał dzięki inicjatywie osób związanych z Towarzystwem Przyjaciół Dzieci „Neptun”. W styczniu 1971 roku przy wspomnianym klubie zawiązano Społeczny Młodzieżowy Komitet Budowy Pomnika Jana Heweliusza. W kolejnych miesiącach wytrwale zbierano potrzebne fundusze, w akcje włączyły się również gdańskie i pomorskie szkoły, harcerze oraz lokalne media.
Przeprowadzka pomnika Jana Heweliusza
Pomnik powstał według artystycznej koncepcji Michała Szostaka-Gąsienicy, rzeźbiarza o góralskich korzeniach. Na wysokim postumencie ustawiono niewielką rzeźbę astronoma. Posąg wpasowano w tzw. astrolabium, czyli przyrząd służący do wyznaczania położenia ciał niebieskich nad horyzontem. Zatem forma monumentu dobrze nawiązuje do naukowych pasji Heweliusza.
Pomnik został odsłonięty w dniu 18 lutego 1973 roku. Na cokole umieszczono napis: „Janowi Heweliuszowi – gdańska młodzież”.
Monument zdobił zieleniec przed Ratuszem Staromiejskim przez kolejnych 30 lat. W 2003 roku pomnik zdemontowano, trwały wtedy prace przy nowej aranżacji tej części Starego Miasta, poza tym brano już pod uwagę możliwość wystawienia nowego, bardziej okazałego upamiętnienia. Nowy pomnik odsłonięto w miejscu starego w 2006 roku. Monument powstał według artystycznej wizji Jana Szczypki, który jako licealista był uczniem przywołanego już wyżej Michała Szostaka-Gąsienicy. Zatem w tematykę tych pomników wpisuje się bardzo ciekawy splot artystycznych powiązań.
Zobacz też – Na jakie zabiegi beauty warto zdecydować się na jesień?
To nie był koniec dziejów pierwszego monumentu. Ten skromny pomnik, jakby nie patrzeć upamiętniający też ciekawą społeczną inicjatywę, został w grudniu 2004 roku odsłonięty w przestrzeni skweru przy ul. Wodopój. W ceremonii wzięli udział inicjatorzy budowy tego upamiętnienia, dzieci z TPD „Neptun”, a nawet potomek słynnego astronoma!
Nowa lokalizacja nie jest przypadkowa, niedaleko znajduje się hotel funkcjonujący przez wiele lat pod nazwą „Heweliusz”. W pobliżu również kościół św. Katarzyny, tam wybitny astronom został pochowany.
