Przyroda

Park Kuźniczki

InfoGdansk
1 grudnia, 2021
Zdjęcie: Park Kuźniczki w gdańskim Wrzeszczu.

Powierzchnia tego parku wynosi zaledwie 0,6 hektara, niewielka przestrzeń jest też dość ciasno otoczona obręczą miejskiej zabudowy. Zatem z pozoru nic nadzwyczajnego – park jakich wiele – w rzeczywistości w tej niewielkiej enklawie kryje się długa i bardzo interesująca historia…

Przez kilka stuleci w okolicy funkcjonowała produkcyjna osada z tartakiem, młynem, karczmą i olejarnią. W tej części ówczesnego Wrzeszcza działała też niewielka młotownia żelaza napędzana bystrym nurtem pracowitej Strzyży, stąd nazwa okolicy „Kleinhammer”, czyli Kuźniczki.

Park Kuźniczki powstał w XVIII stuleciu

W drugiej połowie XVIII wieku opisywane tereny nabył Michael Gottfried Schmidt, z jego inicjatywy powstał okazały dwór z rozległym założeniem parkowym.

Budynek dworu (ul. Wajdeloty 13) przetrwał do czasów obecnych, mniej łaskawie upływ czasu obszedł się parkiem, który pod koniec XVIII wieku uznawany był za jeden z najładniejszych w podgdańskich okolicach.

Daniel Chodowiecki (znakomity malarz o gdańskim pochodzeniu) tak zapamiętał opisywane założenie parkowe: „Ogród jest naprawdę piękny, z wspaniałymi kwietnymi rabatami, promenadami, labiryntem i teatrem”.

W 1773 roku w parku istniały cztery mniejsze stawy, których woda zasilała podziemnymi rurami aż sześć fontann parkowych. Goście z zainteresowaniem oglądali też labirynt, amfiteatr oraz rzeźby Daniela Eggerta – znakomitego rzeźbiarza, między innymi twórcę herbu w portalu Ratusza Głównego Miasta. O tym monumentalnym przedstawieniu heraldycznym opowiada jedna z najbardziej znanych lokalnych legend – O lwach z gdańskiego ratusza.

W parku wydzielono też osobny zagajnik dla danieli i jeleni.

Zobacz też – O zakładaniu ogrodów słów kilka.

Kolejnym właścicielem tej wielkiej posiadłości był gdański kupiec Georg Joseph Mattison, który również wiele środków i uwagi poświęcił utrzymaniu parku w odpowiednio reprezentacyjnym stanie.

Wrzeszcz został w administracyjne granice Gdańska włączony w 1814 roku, kolejne dekady przyniosły dynamiczny rozwój tej części miasta, który w znacznym stopniu odbył się kosztem opisywanej powierzchni parkowej. Najpierw część Parku Kuźniczki odsprzedano na potrzeby budowanej w pobliżu linii kolejowej, wkrótce potem na kolejnej partii powierzchni parkowej wyrosła zabudowa wielkiego browaru.

Do początku XX stulecia przetrwał niewielki, za to bardzo malowniczy, fragment dawnego założenia parkowego. Przy wspomnianym wyżej dworku działał popularny pawilon restauracyjny.

Park Kuźniczki był wielokrotnie wspominany przez Güntera Grassa

W pobliżu parku wychowywał się młody Günter Grass, którego wybitna twórczość literacka została w 1999 roku uhonorowana przyznaniem Nagrody Nobla.

Inspiracją jego pisarskiej twórczości był przede wszystkim Gdańsk (a raczej Danzig), coraz bardziej pogrążający się w odmętach nazistowskiej ideologii. Pisarz wnikliwie sportretował i literacko przedstawił schyłek wielokulturowego miasta, na kartach jego powieści znaleźć można wiele odniesień do konkretnych miejsc – również Wrzeszcza i opisywanego w tym miejscu parku.

Po II wojnie światowej zaniedbany park pełnił funkcję ogrodu jordanowskiego, ale w związku z rozbudową browaru i obiektów KS „Start” po raz kolejny nastąpiło zmniejszenie jego powierzchni.

W latach 2004-2005 odbyła się rewaloryzacja zaniedbanego Parku Kuźniczki, w tym czasie udanie też przeprowadzono procedurę wpisania parku na listę zabytków.

Na tym niewielkim obszarze znajduje się stylowa drewniana altanka oraz niewielki plac zabaw dla dzieci. Ciekawie prezentuje się rzeczka Strzyża, której otwarte koryto zostało ujęte ładną wizualnie oprawą architektoniczną. Do tego alejki spacerowe, żywopłoty i stary drzewostan – zatem Park Kuźniczki jest miejscem zasługującym na wizytę i dłuższą uwagę.

Zobacz też – Korzyści z posiadania przydomowej oczyszczalni ścieków biologicznych

Ostatnie lata przyniosły wielkie zmiany w parkowej okolicy. Od strony północnej wyrosło ciekawe wizualnie osiedle Browar Gdański, a od północnego-zachodu wielka galeria handlowa „Metropolia”.

Galeria Park Kuźniczki w Gdańsku - fotografie