Ten mało znany pomnik jest zlokalizowany na zieleńcu otoczonym pasami ruchu Alei Zwycięstwa, mniej więcej u wylotu ulicy Smoluchowskiego. Upamiętnia Daniela Gralatha, który w dziejach Gdańska zapisał się jako burmistrz i inicjator budowy obsadzonego lipami traktu łączącego Gdańsk z coraz ważniejszym Wrzeszczem.
Daniel Gralath – światowy pionier badań nad elektrycznością
Do historii światowej nauki przeszedł jako pionier badań nad elektrycznością, autor wielu eksperymentów i prototypowych rozwiązań. Napisał pierwsze na świecie dzieło poświęcone elektrostatyce (3-tomową Historię Elektryczności ) oraz Bibliotekę elektryczną – bibliografię wszystkich dzieł odnoszących się do tej tematyki.
Ze względu na lipową fundację miejsce upamiętnienia burmistrza nie jest przypadkowe. Idea budowy pomnika zrodziła się w 1893 roku, gdy uroczyście celebrowano 150 rocznicę powołania Towarzystwa Przyrodniczego. Daniel Gralath był współzałożycielem tej poważanej gdańskiej instytucji.
Pomnik Daniela Gralatha i zmiany jego znaczenia
Wielki głaz został znaleziony podczas prac ziemnych prowadzonych przy budowie pobliskiego kompleksu szpitalnego, obecnie budynki należą do Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Gigantyczny kamień w 1901 roku przyozdobiono okolicznościową tablicą poświęconą osobie wspomnianego urzędnika.
Po II wojnie światowej tablicę zerwano, a znaczenie monumentu zostało zmienione – pomnik poświęcono gdańskim harcerzom zamordowanym podczas niemieckiej okupacji. Ich upamiętnienie było oczywiście bardzo ważne, ale niekoniecznie w tym miejscu i niepotrzebnie kosztem wybitnego gdańszczanina.
Ostatecznie harcerzom w 2004 roku wystawiono nowy pomnik, a na opisywanym głazie odsłonięto tablicę przywracającą pamięć o burmistrzu-elektryku.
