Postacie

Daniel Gabriel Fahrenheit (1686-1736)

InfoGdansk
12 maja, 2016
Zdjęcie: Cyfrowe domniemanie wyglądu Fahrenheita

Urodzony w Gdańsku wybitny fizyk i wynalazca. Na świat przyszedł w 24 maja 1686 roku, mieszkał w kamienicy przy ul. Ogarnej. Nauki pobierał w przykościelnej Szkole Mariackiej, rodzice planowali dalszą edukację w renomowanym Gimnazjum Akademickim. Życie napisało zgoła odmienny scenariusz, po tajemniczej śmierci matki i ojca (przyczyną być może zatrucie grzybami) wyjechał do Holandii (1701), tam terminował jako pomocnik w amsterdamskim sklepie.

Daniel Gabriel Fahrenheit szybko zrezygnował z kupieckiej kariery

Już wtedy najwięcej uwagi poświęcał eksperymentom, kosztowna pasja przyczyną kolejno zaciąganych długów, strapieni opiekunowie planowali nawet wysłanie podopiecznego do dalekich Indii. Młody Fahrenheit zdążył przezornie wyjechać, celem podróży naukowy objazd po krajach niemieckich i skandynawskich, w jego trakcie nawiązał sporo cennych kontaktów naukowych.

Daniel Gabriel Fahrenheit z wielkim zaangażowaniem poświęcił się naukowym pasjom i zainteresowaniom, zwłaszcza wyjaśnianiu zjawisk związanych z temperaturą. Osiągnął na tym polu wiele sukcesów, scharakteryzował m.in. zjawisko przechłodzenia wody i udowodnił zależność między ciśnieniem a temperaturą wrzenia. Wygłaszał naukowe wykłady, a w roku 1724 został wyróżniony członkostwem w elitarnym Royal Society w Londynie.

W Anglii i Holandii zajmował się wyrobem termometrów, barometrów i wysokościomierzy. Jako pierwszy opracował metodę budowy wielu instrumentów, z których każdy wskazywał na ten sam poziom temperatury, uznawany jest zatem za wynalazcę termometru. W trakcie konstrukcyjnych dociekań wykorzystywał rtęć, pracę z toksyczną substancją przypłacił utratą zdrowia i zdecydowanie przedwczesną śmiercią.

Opracowana przez niego skala pomiaru temperatury szybko zyskała na popularności, jednak w połowie XVIII w. została wyparta przez znacznie bardziej intuicyjny podział zaproponowany przez Andersa Celsiusa.

Fahrenheit umarł w biedzie (1736 r.), w ostatnich latach życia był częstym gościem amsterdamskich lombardów. Gdańszczanin wpisał się w schemat oderwanego od realiów uczonego, z drugiej strony warto postawić pytanie: „jak wyglądałby obecnie świat bez zaangażowania i dorobku takich naukowych romantyków?”.

Gdańskie upamiętnienia Daniela Gabriela Fahrenheita

Fahrenheit to postać rozpoznawalna na całym świecie, został też na wiele sposobów upamiętniony w gdańskiej przestrzeni. Nawiązująca do jego osoby i dorobku płaskorzeźba zdobi kamienicę przy ul. Ogarnej 95, tam przyszedł na świat i spędził pierwsze lata życia. Przy pobliskim Długim Targu ustawiono tzw. Kolumnę Metereologiczną z licznymi nawiązaniami do postaci uczonego. Jego imieniem nazwano jeden z dziedzińców Politechniki Gdańskiej, jest też patronem świbnieńskiej szkoły i ulicy w dzielnicy Aniołki.

Z nazwiskiem naukowca jeździ wagon tramwajowy Pesa Swing nr 1015. Bardzo ciekawej inicjatywy podjęli się (2012 r.) informatycy Politechniki Gdańskiej. Na podstawie algorytmu genetycznego, portretów rodziny i poświęconych uczonemu epitafiów dokonali rekonstrukcji wizerunku tego wybitnego gdańszczanina.