InfoGdańsk

Oddział Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku działa w pofranciszkańskim klasztorze, którego historia sięga pierwszej połowy XV stulecia. Reformacja znacząco osłabiła możliwości gdańskich zakonów i w 1558 roku budynek przekazano władzom miejskim. Przez kilka kolejnych stuleci (do 1817 r.) w dawnym klasztorze działało Gimnazjum Akademickie, które wybitnie zasłużyło się w dziejach gdańskiej edukacji.

Zdewastowany podczas wojen napoleońskich obiekt przez długie dekady czekał na lepsze czasy. W 1848 roku w gotyckich murach zawitał rzeźbiarz Rudolf Freitag, który w ciągu kilku następnych dziesięcioleci niestrudzenie zabiegał o odbudowę gmachu i organizację muzealnej placówki. Wieloletnie starania zostały uwieńczone sukcesem – zaniedbany budynek w latach 1867-72 odbudowano i niedługo potem otwarto w nim Stadtmuseum, uzupełnione kilka lat później zbiorami Kunstgewerbemuseum.

Działalność muzealnej instytucji ustała w końcowym okresie II wojny światowej. Większość eksponatów została wcześniej zabezpieczona i wywieziona. Znaczną część udało się odzyskać i wkrótce potem muzealna placówka została reaktywowana. Obiekt do 1972 roku działał pod szyldem Muzeum Pomorskiego, a od przeszło czterdziestu lat znany jest jako Muzeum Narodowe w Gdańsku. W zabytkowym gmachu przy ulicy Toruńskiej 1 funkcjonuje Oddział Sztuki Dawnej.

Wystawy w Oddziale Sztuki Dawnej

Muzealne eksponaty podzielono na kilka zasadniczych grup tematycznych:

Obraz „Sąd Ostateczny” – absolutnie unikatowy eksponat, uznawany za jedno z najważniejszych malowideł świata! Obraz został namalowany przez mistrza Hansa Memlinga na zamówienie Angelo di Taniego, działającego w imieniu szeroko znanej rodziny Medyceuszy. Zrabowany przez gdańskich kaprów pod dowództwem Pawła Beneke przez wiele stuleci zdobił wnętrze kościoła mariackiego, od 1956 roku znajduje się w posiadaniu opisywanej placówki;

Malarstwo gdańskie XIX i XX w. – wystawa prezentuje bogatą twórczość artystów związanych z nadmotławskim miastem. Warto wgłębić się w przepełnione gdańskim klimatem prace Johana Schultza, Eduarda Meyerheima, Wilhelma Stryowskiego i wielu innych uznanych malarzy;

Meblarstwo XV – XVIII w. – meblarska kolekcja Muzeum Narodowego liczy 440 eksponatów, wśród których odnaleźć można misterne sprzęty z warsztatów niemieckich, niderlandzkich, gdańskich czy też elbląsko-żuławskich;

Cyna XV – XIX w. – ozdobą liczącej ponad 100 eksponatów wystawy są naczynia z okresu późnego średniowiecza: tzw. konew hanzeatycka oraz ampułki mszalne. Ciekawie prezentują się też dzbany, talerze i półmiski z XVII oraz XVIII stulecia;

Malarstwo polskie z XIX i początku XX w. – ponad sto obrazów przekrojowo przedstawia twórczość wybitnych malarzy z różnych środowisk twórczych. Malowidła Piotra Michałowskiego, Józefa Chełmońskiego, Jana Matejki czy Juliusza Kossaka decydują o wysokiej randze kolekcji gdańskiego muzeum;

Malarstwo gdańskie XVI – XVIII w. – wystawa ciekawie ilustruje zasadnicze tendencje i prądy artystyczne gdańskiego malarstwa w ciągu trzech wieków miejskiej świetności. W muzealnych pomieszczeniach odnaleźć można dzieła najwybitniejszych gdańskich malarzy: Andreasa Stecha, Antona Möllera, Hansa Kriega, Daniela Schultza i wielu innych;

Złotnictwo XV – XIX w. – muzealna kolekcja ukazuje kunszt dawnych złotników. Z ciekawszych eksponatów warto wymienić XV – wieczny puchar wykonany z rogu żubra i oprawiony w miedź złoconą, bardzo cenne naczynia liturgii protestanckiej oraz rytualne naczynia żydowskie z 1769 r.;

Ceramika dawna XV – XX w. – ceramiczna kolekcja jest jedną z największych w Polsce. Bogaty zbiór prezentuje różne odmiany ceramicznej sztuki: garncarstwo, wyroby kamionkowe, fajansowe oraz porcelanowe;

Kowalstwo i metale kolorowe XV – XIX w. – bogaty zbiór artystycznego kowalstwa i ślusarstwa przybliża dawny wygląd gdańskich kościołów i kamienic. Misterne kraty, kołatki i bogato zdobione skrzynie potwierdzają wysoki poziom kowalskiego rzemiosła sprzed kilku stuleci;

Malarstwo flamandzkie i holenderskie XV – XVIII w. – licząca blisko osiemdziesiąt obrazów muzealna kolekcja ukazuje rozwój i osiągnięcia bogatej sztuki niderlandzkiej. Na uwagę zasługują malowidła Fransa Pourbusa, Egberta van der Poela, Pietera de Hoocka czy też Fransa van Mierosa. Szczególnie cenne jest dzieło „Martwa natura z czaszką” Gerarda Dou, które przypomina o marności doczesnego świata i przemijalności ziemskich wartości;

Grafika i rysunek – obecna kolekcja liczy blisko 4500 grafik i rysunków, co jest zaledwie ułamkiem przedwojennych zbiorów. Z najcenniejszych prac wymienić należy dzieła takich artystów jak: Rembrandt, Cezanne, Picasso, Chodowiecki i wielu innych.