Inne

Most Stągiewny

InfoGdansk
3 października, 2022
Zdjęcie: Most Stągiewny nad Nową Motławą. Po stronie lewej - Baszty Stągiewne.

Pierwsze wzmianki o działającej w tym miejscu przeprawie mostowej pochodzą z połowy XV wieku.

Drewniana kładka łączyła wtedy dwa brzegi fosy, która przeszło sto lat później została pogłębiona i wydłużona. Tak powstała Nowa Motława wydatnie zwiększająca potencjał portu gdańskiego i zabezpieczająca rozwijającą się dzielnicę magazynową.

Most Stągiewny łączy Wyspę Spichrzów z Długimi Ogrodami

Skąd nazwa Most Stągiewny? Na początku XVI stulecia powstała w pobliżu brama, której większa baszta nasuwała skojarzenia z kształtem stągwi mlecznej. Stąd Baszty Stągiewne, które użyczyły też nazwy zyskującej na znaczeniu przeprawie mostowej.

Most Stągiewny połączył więc magazynową Wyspę Spichrzów z Długimi Ogrodami. W tej ciekawej okolicy wyplatano między innymi powrozy i liny okrętowe, działał też szpital z kościołem św. Barbary.

Po przekopaniu Nowej Motławy powstał solidny most zwodzony, który w XVII wieku był podnoszony z użyciem łańcuchów opartych na czterech pylonach. W stuleciu następnym Most Stągiewny został przebudowany, mechanizmy podnoszenia ukryto w przyczółkach mostowych, do podniesienia mostu należało zazwyczaj zaangażować osiem osób.

Wielkie zmiany zaszły w 1864 roku, gdy przeprawa została przebudowana na most obrotowy. Dość uciążliwy w eksploatacji, bo po otwarciu ruchomego przęsła jednostki pływające dysponowały prześwitem o szerokości niespełna 11 metrów. Stanowczo zbyt wąsko, często więc dochodziło do uszkodzeń mostu lub kadłubów przepływających statków.

Przestrzeń przy Moście Stągiewnym zagęszczała się coraz bardziej. W 1885 roku przez most przeprowadzono linię tramwaju konnego, ze względu na sąsiedztwo Bramy Stągiewnej wagony objeżdżały większą basztę po bardzo ciasnym łuku. Niedługo potem trakcja konna ustąpiła wagonom elektrycznym, tędy jeździły tramwaje w kierunku Dolnego Miasta i Stogów.

Obsługa obrotowej konstrukcji przysparzała coraz większych problemów, dlatego pod koniec lat trzydziestych XX stulecia nastąpiła całkowita przebudowa Mostu Stągiewnego.
Nowy most uroczyście otwarto 4 X 1937 roku, klapowe przęsło było podnoszone wraz z trakcją tramwajową. Jako pierwszy przez nowy most przejechał Helmut Fröboss, który w latach 1921-1939 kierował policją Wolnego Miasta Gdańska.

O przebudowie mostu przypomina kamienna tablica widoczna na mostowym przyczółku po zachodnie stronie, niestety odczytać można tylko zatartą datę 1937.

Modernizacja Mostu Stągiewnego

Po zakończeniu II wojny światowej zniszczone centrum Gdańska zostało odbudowane we względnie historycznej formie, budowlanego zapału nie starczyło jednak na przestrzeń pobliskiej Wyspy Spichrzów, a i samo miasto jakby odwróciło się od Motławy i możliwości związanych z tą ciekawą rzeką.

Most Stągiewny w trakcie modernizacji.

Stąd likwidacja funkcji zwodzenia i degradacja Mostu Stągiewnego do roli przeprawy stałej. W tej zmienionej formie opisywany most został udostępniony w 1973 roku. I to jaka pozbawiona bardziej wyrazistej stylizacji przeprawa mostowa. Do tego coraz bardziej obciążona, bo tędy wyprowadzono główny ruch kołowy w kierunku Warszawy.

Obecny Gdańska zyskuje na znaczeniu jako ośrodek wodnej rekreacji, nie bez znaczenia jest też inwestycja w nową zabudowę Wyspy Spichrzów, jednym z etapów tych działań stała się więc modernizacja Mostu Stągiewnego.

Prace ruszyły jesienią 2021 roku i w pierwszym etapie polegały na przełożeniu pod wodę instalacji gazowej, c.o. i teletechnicznej. Z myślą o pieszych powstała przeprawa tymczasowa oparta o pozostałości pobliskiego Mostu Rogoźników.

Za przebudowę Mostu Stągiewnego odpowiadała firma Vistal, prace realizowanego według projektu opracowanego przez Europrojekt Gdańsk S.A.

Most Stągiewny nad Nową Motławą.

W połowie marca 2022 roku na wody Nowej Motławy doparły fragmenty konstrukcji mostowej, ich montaż odbył się z użyciem żurawia samojezdnego o udźwigu 500 ton.

Już w lipcu nowy most został udostępniony pieszym, a oficjalne otwarcie przeprawy nastąpiło w dniu 3 sierpnia 2022 roku.

Zobacz też – Jak przygotować się do pierwszego wyjazdu na narty?

Modernizacja Mostu Stągiewnego odbyła się w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, które połączyło Miasto Gdańsk i spółkę Granaria w pracach przy zabudowie Wyspy Spichrzów i modernizacji jej przestrzeni.

Przebudowa Mostu Stągiewnego wpisuje się w niełatwy i kosztowny proces przywracania miastu wewnętrznych szlaków wodnych.

Kilka lat wcześniej dobiegła końca budowa kładki zwodzonej łączącej Ołowiankę z resztą Śródmieścia, a przestrzeń Wyspy Spichrzów wyraźnie zdynamizowała kładka obrotowa działająca w pobliżu Bramy św. Ducha.

Dzięki nowoczesnym przeprawom mostowym wyspowa część gdańskiego Śródmieścia wyraźnie zyskała na nowych możliwościach i potencjale.