Zabytki

Most Zielony

InfoGdansk
17 marca, 2016
Zdjęcie: Most Zielony - najważniejszy w dawnym Gdańsku

Przez wieki opisywany obiekt był najważniejszą gdańską przeprawą mostową. W tym miejscu krzyżowały się dwie kluczowe arterie: portowa przestrzeń rzeki Motławy oraz szlak lądowy prowadzący w stronę Półwyspu Sambijskiego.

Most Zielony łączy Główne Miasto z obszarem Wyspy Spichrzów

Wcześniej w tym miejscu funkcjonował tzw. most Kogi, wzmiankowany już w 1357 roku. Nowy obiekt powstał w latach 1563-64, przy budowie wykorzystano koncepcje i projekty zaproponowane przez Dirka Danielsa. W tym samym czasie rozpoczęto budowę nowego budynku bramnego, o formach i kształtach znacznie bardziej pasujących do renesansu.

Do nowego mostu przylgnęło określenie „Zielony”, nie do końca wiadomo dlaczego. Niektórzy badacze wskazują na użycie zielonej okładziny, inni argumentują zieloną barwę pokrywających elementy mostu mchów i porostów.

Most wybudowano jako zwodzony, możliwość podnoszenia mostowej konstrukcji podtrzymała komunikacyjną funkcjonalność Motławy i traktu lądowego, w oczywisty sposób wzmocniono też obronność tej części Gdańska.

Most w niezmienionym niemal kształcie służył do schyłku XIX stulecia, dopiero w 1883 roku przeprowadzono przebudowę obiektu, stare przęsło zastąpiono nowoczesną konstrukcją stalową.

Przeprawa w malowniczy sposób wpisała się w pejzaż portowego miasta, stąd inspiracja dla wielu gdańskich malarzy i fotografów. Most był upamiętniany przez ilustracje Aegidiusa Dickmanna, Mattheusa Deischa, jego ikonograficzne przedstawienie pojawiło się historycznym opracowaniu „Der Stadt Dantzig historische Beschreibung…” autorstwa  Reinholda Curicke.

Po II wojnie światowej Most Zielony został odbudowany jako przeprawa stała

Kolejną przebudowę przeprowadzono pół wieku później, w 1928 roku zamontowano elektryczny napęd podnoszenia, pomyślano też o sprawnym rozłączaniu i unoszeniu trakcji tramwajowej. Na niekorzyść zmienił się wygląd mostu, zastosowano żelbetonowe formy, za bardzo przytłaczające zabytkowe otoczenie.

Powojenną odbudowę zakończono w kwietniu 1948 roku, przez kilkanaście kolejnych lat (do 1959) odbudowany most służył również jako przeprawa tramwajowa. Zaniechano przywrócenia funkcji zwodzenia, poniekąd słusznie zauważono niewielką funkcjonalność nadmotławskiego portu.

Obecnie warto rozważyć kwestię odtworzenia mechanizmu zwodzenia, miasto wzbogaciłoby się o sensowną i ciekawą atrakcję turystyczną.