InfoGdańsk

W Muzeum Narodowym w Gdańsku zobaczyć można malarskie arcydzieło Łukasza Cranacha Starszego. Wspomniany artysta uznawany jest za jednego z najwybitniejszych twórców renesansu niemieckiego i wyrazistą osobowość europejskiej kultury.

Powojenne losy tego dzieła sztuki mogłyby posłużyć za gotowy scenariusz niezłego filmu sensacyjnego, a jego odzyskanie stało się wydarzeniem o wielkim znaczeniu dla polskiej kultury.

Obraz można podziwiać w Oddziale Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Gdańsku, unikatowe dzieło pokazywane jest w ramach cyklu Dokładnie! – wystawy z ciekawą formułą i sposobem prezentacji.

„Madonna pod jodłami” na wystawie w Muzeum Narodowym w Gdańsku

Obraz „Madonna pod jodłami” jest jednym z najcenniejszych dzieł Łukasza Cranacha Starszego, wybitnego artysty czasów renesansu, który niemal cale życie spędził w Wittenberdze – kolebce protestantyzmu. Wybitny malarz był zresztą z Marcinem Lutrem zaprzyjaźniony i to na długo wcześniej przed słynnym przybiciem reformatorskich tez do wrót wittenberskiej katedry.

Opisywany obraz powstał w 1510 roku i przedstawia Matkę Bożą z Dzieciątkiem na tle górskiego krajobrazu z brzozami i jodłami. Stąd tytuł wybitnego dzieła, warto też dodać – zamaszyste ujęcia przyrody były znakiem rozpoznawczym tego znakomitego malarza.

Kilka lat później obraz trafił do wrocławskiej katedry, gdzie zdobił wnętrze kaplicy pw. Czternastu Wspomożycieli, której obecnie patronuje św. Jan Ewangelista. Pod koniec XIX stulecia dzieło trafiło w bezpieczniejsze miejsce, bo do skarbca katedralnego.

Dzięki przezornej ewakuacji do Henrykowa i następnie Kłodzka obraz przetrwał II wojnę światową. Następnie wrócił w posiadanie wrocławskiego Muzeum Archidiecezjalnego, po czym… został zastąpiony kopią przez niemieckiego księdza Siegfrieda Zimmera. Złodziej wywiózł oryginał za zachodnią granicę, dopiero w 1961 roku konserwatorka Daniela Stankiewicz zdemaskowała mistyfikację. Władze PRL nie podjęły rewindykacyjnych starań.

Zobacz też – Słoik plastikowy: zastosowania i zalety w porównaniu do szklanych

Autentyk krążył na europejskim rynku sztuki, ostatecznie stał się własnością szwajcarskiej diecezji St. Gallen. Po długich negocjacjach Szwajcarzy okazali dobrą wolę i zgodzili się na zwrot bezcennego dzieła sztuki. Uroczystość przekazania odbyła się 18 lipca 2012 roku w Bernie i dosłownie zelektryzowała całe środowisko polskiej sztuki i kultury. Nic dziwnego, „Madonna pod jodłami” jest jednym z najcenniejszych dzieł sztuki odzyskanych po 1989 roku.

Wystawa „Dokładnie! Madonna pod jodłami”

Idea wystawowego cyklu „Dokładnie!” polega na prezentacji widzom jednego wybitnego dzieła sztuki i bardzo dokładnym przedstawieniu jego treści, symboliki i ponadczasowego znaczenia. Również szeroko zarysowanego kontekstu, takie dzieła powstawały bowiem w zakreślonych specyficznymi uwarunkowaniami epokach, wśród takich a nie innych przekonań i ideologii, wreszcie jako rezultat narastających przez wiele pokoleń artystycznych doświadczeń i poszukiwań.

Poniżej przedstawiamy program wydarzeń towarzyszących wystawie:

MAJ:

06.05.2023, sobota, godz. 14:00-17:00, Na każdym palcu pierścionek. Warsztaty dla Generacji 60+
19.05.2023, piątek, godz. 18:00-20:00, Cranach i grafika jego czasu. Spotkanie z dr. hab. Jackiem Tylickim, prof. UMK
20.05.2023, sobota, godz. 12:00-15:00, Winogrona i granaty. Warsztaty kuchni roślinnej
20.05.2023, sobota, godz. 16:00-17:30, Język smaku. Lucas Cranach st. widziany od kuchni. Spotkanie z dr. hab. Jarosławem Dumanowskim, prof. UMK
25.05.2023, czwartek, godz. 18:00-20:00, Cranach i malarstwo jego czasu. Spotkanie z dr. hab. Piotrem Bireckim, prof. UMK
27.05.2023, sobota, godz. 12:00-13:30, Muzeum i smoki. Rodzinne warsztaty origami

CZERWIEC:

01.06.2023, czwartek, godz. 11:15-12:00, Bąbelki pod jodłami. Warsztaty rodzinne dla dzieci w wieku < 3 lat
03.06.2023, sobota, godz. 12:00-16:00, Igłą i nicią. Warsztaty hafciarskie dla dorosłych
04.06.2023, niedziela, godz. 13:00-14:30, Gdzie szumią jodły? Spacer przyrodniczo-artystyczny
10.06.2023, sobota, godz. 11:15-15:30, U korzeni koloru. Rodzinne warsztaty z barwienia roślinami
10.06.2023, sobota, godz. 14:00-17:00, Na każdym palcu pierścionek. Warsztaty dla Generacji 60+
17.06.2023, sobota, godz. 11:30-17:30, Warsztat Cranacha. Szkolenie z budowania marki
22.06.2023, czwartek, godz. 11:15-12:00, Bąbelki pod jodłami. Warsztaty rodzinne dla dzieci w wieku < 3 lat
24.06.2023, sobota, godz. 11:15-12:00, Bąbelki pod jodłami. Warsztaty rodzinne dla dzieci w wieku < 3 lat
25.06.2023, niedziela, godz. 16:00-18:00, Choreomania, czyli renesansowa potańcówka w Muzeum Narodowym w Gdańsku

Wybitna twórczość Łukasza Cranacha Starszego

Opisywany artysta urodził się w Kronach w 1472 roku. Początkowo nosił nazwisko Sunder lub o podobnym brzemieniu, ale potem przyjął nazwisko od miejsca swojego urodzenia.
Tajniki malarskiej sztuki zgłębiał pod opieką znającego fach ojca, następnie w trakcie pobytu w Wiedniu zacieśnił kontakty z malarzami z tak zwanej naddunajskiej szkoły artystycznej.

Zobacz też – Fotograf ślubny w Gdańsku

Łukasz Cranach Starszy tworzył w Wittenberdze od 1505 roku, gdzie udzielał się jako nadworny malarz księcia-elektora Fryderyka Mądrego. Z rąk tego otwartego na nowe idee władcy otrzymał prawo posługiwania się herbem, wkrótce potem został przyjęty do stanu szlacheckiego.

Do najważniejszych jego dzieł zalicza się obrazy: „Ucieczka do Egiptu”, „Ołtarz Św. Katarzyny”, „Matka Boska Wspomożenia Wiernych”, „Hans i Magrethe Luter”, „Sąd Parysa”, „Melancholia” i wiele innych.

Artysta prowadził w Wittenberdze działającą z rozmachem pracownię, w której ze względu na częste nadmiary zleceń powstawały również dzieła o zachwianym poziomie artystycznym. Natomiast sam mistrz osobiście namalował ok. 400 obrazów o znakomitym poziomie i kunszcie artystycznego wykonania.

Artysta zyskał znaczenie i poważanie. Trzykrotnie pełnił funkcję burmistrza Wittenbergi.

Mistrz Łukasz Cranach zmarł w 1553 roku. Pracownię przejął i z powodzeniem prowadził jego syn – Łukasz Cranach Młodszy, który uchodził też za jednego z najbogatszych mieszkańców Wittenbergi.

Polska kultura czeka na odzyskanie jeszcze jednego dzieła Łukasza Cranacha Starszego, jednak z rewindykacja „Madonny Głogowskiej” z Muzeum Puszkina w Moskwie wydaje się być mało możliwa.