Świątynia o peryferyjnej lokalizacji, za to o wyjątkowo długiej i ciekawej historii. Początki parafii ukryte są w mrokach dziejów, wiadomo że tutejsza osada funkcjonowała pod nazwą Chojno Wielkie. Z nadania Mściwoja II (1283 r.) wieś przyznano oliwskim cystersom i to z ich inicjatywy zbudowano niewielki kościółek.
Osada ucierpiała podczas husyckiego najazdu (1433) bądź też w toku działań wojny trzynastoletniej, zdania historyków są w tym temacie podzielone. Po odbudowie wieś pojawiła się na kartach historii jako Sant Matherna. Święty Matern stał się też patronem odbudowanej świątyni.
Bryła kościoła św. Walentego pamięta XV stulecie
Bryła niewielkiego kościoła pamięta czasy średniowiecza (XV stulecie), natomiast wyposażenie pochodzi z epok późniejszych. Przyczyną dewastacje jakich dopuścili się żołnierze podczas powtarzających się konfliktów wojennych. Pod koniec XVII stulecia pojawiło się nowe wezwanie świątyni, a w roli drugiego patrona św. Walenty – opiekun osób chorych na nerwicę, padaczkę i… miłość.
Cystersi administrowali świątynią do 1830 roku, po kasacie oliwskiego klasztoru parafia weszła w skład diecezji chełmińskiej. W 1939 roku tutejszy kapłan ks. Feliks Klonowski został zamordowany przez niemieckich bojówkarzy Volksdeutscher Selbstschutz. Wiosna 1945 roku okazała się być łaskawa, ocalało autentyczne i bogate wyposażenie opisywanego kościółka.
W prezbiterium ołtarz główny z XVIII stulecia z przedstawieniem patronów kościoła: św. Walentego i św. Materna. Wizerunki tych świętych zobaczyć też można na zabytkowej ambonie. Wewnątrz również trzy ołtarze boczne, szczególnie ciekawy po lewej stronie prezbiterium, wizerunek Matki Bożej Brzemiennej wskazuje na powiązanie z matemblewskim miejscem kultu maryjnego. Warto dodać – adresatem tego słynnego objawienia był tutejszy stolarz.
Do 1992 roku kościół św. Walentego znajdował się w granicach diecezji pelplińskiej
Ciekawie prezentuje się też ołtarz św. Michała Archanioła (prawa strona prezbiterium), trzeci obiekt to stylizowany na barok ołtarz Matki Bożej Nieustającej Pomocy. W ten sakralny zabytek wmontowano sześć gotyckich kafli, które niegdyś zdobiły elewację świątyni. Przedstawiają m.in. św. Jerzego i Matkę Bożą.
Zobacz też – Mobilny serwis opon w Gdańsku – rewolucja w wymianie i naprawie opon
Wnętrze świątyni stanowi kompozycję o wielkiej wartości historycznej i artystycznej, całość ciekawie akcentuje wyłożone drewnem sklepienie kolebkowe.
Do 1992 roku kościół funkcjonował w ramach diecezji pelplińskiej, po zmianie administracyjnych granic należy do archidiecezji gdańskiej.
