Ten ciekawy zabytek fortyfikacyjnej sztuki jest obiektem mało znanym, o jego istnieniu i znaczeniu wiedzą tylko pasjonaci gdańskiej historii.
Pierwsze umocnienia powstały w okolicy u schyłku XVIII stulecia, szaniec wzniesiony z polecenia władz pruskich wzmacniał południową oś gdańskiej obrony. Z tego mniej więcej kierunku w październiku 1813 roku wojska rosyjskie wyprowadziły zaskakujący atak, w którym przełamano szczelność gdańskiego systemu obrony. Władze pruskie wyciągnęły z tej lekcji wnioski, stąd decyzja o wzmocnieniu obronności tego odcinka.
Eksperymentalne wykorzystanie betonu
Do budowy fortu przystąpiono w 1843 roku, ze względu na finansowe ograniczenia prace trwały wyjątkowo długo. Kilkukrotnie zmieniano też koncepcje projektowe. Budowę ostatecznie zakończono w 1868 roku.
Powstał wielki, trapezowy fort, z dłuższą podstawą zwróconą w stronę miasta. Obiekt wyposażono w powszechnie wówczas stosowane obronne rozwiązania: kaponiery, suchą fosę, galerie przeciwskarpowe. W trakcie budowy eksperymentalnie wykorzystano beton, z tego nowatorskiego wówczas materiału wykonano stropy w magazynie prochowym i laboratorium amunicyjnym.
Wojsko pruskie (potem niemieckie) gospodarowało obiektem do 1920 roku, po demilitaryzacji Gdańska, żołnierze opuścili wszystkie miejskie fortyfikacje.
Jaka przyszłość Szańca Jezuickiego?
Wiosna 1945 roku przyniosła pewne uszkodzenia obronnego zabytku, znacznie większe szkody powstały w okresie powojennym, taki był skutek szabrowniczo-rozbiórkowej aktywności mieszkańców okolicy. Przepadła wtedy krzyżowa redita, której cegły wykorzystano w wielu lokalnych inicjatywach budowalnych.
Zobacz też – Protokół odbioru mieszkania wzór
Degradację obiektu powstrzymało gospodarcze wykorzystanie zabytkowych budowli, w forcie przez pewien czas funkcjonowała ferma kur, potem pomieszczenia służyły w roli magazynów. Od dłuższego czasu obiekt nie jest wykorzystywany, wywiązały się za to ożywione dyskusje na temat jego turystycznego zagospodarowania. W dawnym forcie drzemie wielki potencjał, do jego wykorzystania potrzebne pomysły, środki i przede wszystkim wiele cierpliwości…
