Dzieje tej zasłużonej i bardzo potrzebnej placówki naukowej sięgają okresu międzywojennego. W 1931 roku powołano w Warszawie Stację Badania Wędrówek Ptaków przy Państwowym Muzeum Zoologicznym.
Rozwój placówki i rozpoczętych projektów badawczych przerwał wybuch II wojny światowej. Powojenna reaktywacja nastąpiła w 1957 roku i wkrótce potem placówka została przeniesiona do podgdańskich wtedy Górek Wschodnich.
Stacja Ornitologiczna – Centrala Obrączkowania Ptaków
Wybór nowej lokalizacji nie był przypadkowy. Okolice ujścia Wisły Śmiałej. (link) od dobrych kilkudziesięciu lat traktowano jako obszar o wybitnych walorach przyrodniczych.
Ornitologiczny potencjał tego miejsca dostrzegł na początku XX wieku Hugo Conwentz – dyrektor gdańskiego Muzeum Prowincji Zachodniopruskiej, twórca Państwowego Urzędu do spraw Ochrony Pomników Przyrody w Prusach i przede wszystkim pionier nowocześnie pojmowanej ochrony przyrody.
Zobacz też – rezerwat przyrody „Ptasi Raj”
W ujściu opisywanego ramienia wiślanego występuje kilkadziesiąt gatunków ptaków. Naukowcy z ornitologicznej stacji mieli zatem co robić. Placówka początkowo zajmowała się tylko obrączkowaniem, przy użyciu tej prostej i popularnej metody badawczej dokumentowano potem wędrówki ptaków, sposoby ich zimowania, ponadto biologię i ekologię funkcjonowania.
Stacja ornitologiczna działała w strukturze Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk, po pewnych zmianach ten stan jest podtrzymany do czasów obecnych.
Placówka jako Centrala Obrączkowania Ptaków zajmuje się badaniem ptasich zasobów na terenie Polski. Stacja prowadzi bank danych z opisem ok. 4,2 mln ptaków przebadanych od 1931 roku.
Edukacja przyrodnicza w Stacji Ornitologicznej PAN
Placówka nie ogranicza się do wyłącznie badawczej formuły działania.
W Stacji Ornitologicznej organizowane są między innymi kursy obrączkowania ptaków. Metoda prosta i przy tym bardzo skuteczna. Ptaki są znakowane metalowymi obrączkami nakładanymi na nogę, a łabędziom i gęsiom zakłada się też kolorowe obroże na szyję. Na obrączkach zamieszczone są informacje dotyczące centrali znakowania oraz cyfrowy kod – odpowiednik ptasiego numeru PESEL.
Pracownicy stacji prowadzą też edukacyjne spacery przez tereny rezerwatu „Ptasi Raj” z krótkimi wykładami, pokazami obrączek ornitologicznych oraz wybranych gatunków ptaków.
Okolica rzeczywiście sprzyja przyrodniczej edukacji, w pobliżu funkcjonuje też Stacja Biologiczna Uniwersytetu Gdańskiego – placówka o ciekawym dorobku naukowym i znaczącej aktywności z zakresu dydaktyki,
Stacja Ornitologiczna Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk;
ul. Nadwiślańska 108, 80-680 Gdańsk;
www.stornit.gda.pl
