Miejsca

Przegalina

InfoGdansk
31 marca, 2016
Zdjęcie: Wrota powstały w gdańskiej stoczni Klawitterów

Pierwsza wzmianka o Przegalinie pochodzi z 1563 r. Okolica została opisana jako „Einlage”, określenie oznaczało przestrzeń między groblami. W XVII stuleciu osada należała do Brandesów, bogatej i wpływowej rodziny gdańskiej. Tutejsi mieszkańcy trudnili się rolnictwem i rybołóstwem.

Przez kilka lat (1807-13) niewielka wieś funkcjonowała w granicach Wolnego Miasta Gdańska.

Przegalina funkcjonuje w administracyjnych granicach Gdańska od 1973 roku

Podobnie jak w przypadku pobliskiego Świbna (Schiewenhorst) nowy rozdział wyznaczyła budowa Przekopu Wisły. Kluczowym elementem tej szeroko zakrojonej inwestycji były śluzy, częściowo zachowany zabytek jest ciekawym przykładem dawnej sztuki hydrotechnicznej. Niedługo potem powstał port rybacki i stacja kolei wąskotorowej, inwestycje uczyniły z Einlage ważny węzeł żuławskiej gospodarki i komunikacji. Powstało też kąpielisko, spragnieni odpoczynku goście chętnie odwiedzali tutejszą karczmę.

Po II wojnie światowej miejscowość pogrążyła się w stagnacji, nie nawiązano do wcześniejszej prężności działania. W latach 1945 – 1947 w odniesieniu do wcześniejszego Einlage używano określenia Łożyska, od kilkudziesięciu lat funkcjonuje nazwa Przegalina, pozbawiona jednak historycznego znaczenia.

W 1973 roku miejscowość została włączona w administracyjne granice Gdańska, to obecnie dzielnica „kresowa”, o najdalszym wysunięciu w południowo-wschodnim kierunku.

W 2012 roku zakończono budowę nowoczesnego mostu zwodzonego, Wyspa Sobieszewska zyskała solidne połączenie ze stałym lądem. W Przegalinie otwarto przystań, tym samym dzielnica została włączona w projekt „Pętli Żuławskiej” i być może ożywi się dzięki obsłudze wodnej turystyki.

Zobacz też – Pizza Włoska w Gdańsku. Jak poznać, że jesz włoską pizzę?

Przegalina to mało znana część miasta, za to o ciekawej specyfice, w jej charakterze widoczny wpływ wiślanego otoczenia.

Ciekawe miejsca w gdańskiej Przegalinie

Śluzy
Zbudowane wraz z Przekopem Wisły jako zapora oddzielająca dawny bieg rzeki od sztucznego kanału. Obiekt wyposażono w dwa przepusty, dla statków i barek oraz dla mniejszych tratw. Przegalińskie śluzy obsługiwały kilkanaście tysięcy jednostek rocznie, to świadczy o wielkim znaczeniu transportu wodnego w funkcjonowaniu ówczesnych Żuław Wiślanych. W 1982 roku zakończono budowę Śluzy Południowej, inwestycja powstała w miejscu obiektu obsługującego tratwy. Śluzę Północną wyłączono z eksploatacji w 1992 r., to obecnie ciekawy pomnik dawnej myśli hydrotechnicznej.

Zabudowa
Na terenie przegalińskiej dzielnicy zobaczyć można całkiem sporo przykładów dawnego budownictwa. Na uwagę zasługuje dom przy ul. Urwistej 17. Zbudowany w 1777 r. z zastosowaniem konstrukcji wieńcowej. Przy tej ulicy kolejne ciekawe obiekty, to domy nr 7, 10, 25, 27, 29, 30 i 37. Stara zabudowa również przy ul. Akwenowej (nr 2), Świbnieńskiej (nr 204) i Dulkowej 2. Domy były (i nadal są) przebudowywane, z biegiem czasu tracą na historycznej autentyczności.

Basen Błotnik
Powstał pod koniec XIX stulecia z odcięcia starorzecza Wisły. Na brzegu basenu zbudowano przystań żeglarską, obiekt powstał w ramach projektu „Pętla Żuławska”.

Port Lodołamaczy
W Przegalinie funkcjonowała baza największej na Pomorzu flotylli lodołamaczy. Dysponujące wielką mocą jednostki operują na odcinku od Włocławka aż do ujścia Wisły. Od pewnego czasu lodołamacze stacjonują w przestrzeni zabytkowej Śluzy Północnej.

Galeria Przegalina w Gdańsku - fotografie