Nie było dotąd w Polsce tak dużej i tak wielowątkowej wystawy niderlandzkiego malarstwa marynistycznego jak ta, którą w połowie czerwca 2024 roku zaprezentuje Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku.
Ekspozycja „Ci, którzy na statkach ruszyli na morze… Mistrzowie niderlandzkiego malarstwa marynistycznego XVII i XVIII w. w zbiorach polskich” będzie pierwszym w historii rodzimego muzealnictwa tak obszernym przedstawieniem holenderskich marin epoki baroku. Prezentacja obrazów będzie jednocześnie okazją do przedstawienia dwóch niespodzianek, które pojawiły się w trakcie wieloletnich przygotowań do stworzenia wystawy.
Nieoczekiwane odkrycia w Narodowym Muzeum Morskim
Należą do nich ustalenia dotyczące dwóch dzieł ze zbiorów muzeum. Pierwszym z nich jest monumentalny obraz niezidentyfikowanego artysty flamandzkiego z przełomu XVI i XVII w., zakupiony przed laty jako „Pożar w porcie w nocy”. Przez dekady jego rzeczywisty temat pozostawał nieodczytany – obraz na pierwszy rzut oka przedstawia widok na płonący nocą port położony nad rzeką. Panorama ogarniętego pożogą miasta dominuje w kompozycji, a drobne sylwetki nielicznych uciekinierów na pierwszym planie nie były dotąd wyraźnie widoczne.
Drugie odkrycie dotyczy niesygnowanego obrazu prezentującego statki na wzburzonym morzu. Przeszukując fachową literaturę, repozytoria ikonograficzne oraz bazę danych Niderlandzkiego Instytutu Historii Sztuki można wysnuć wniosek, że to prawdopodobne dzieło Jacoba Adriaenszoona Bellevois. Skąd to wiadomo?
Narodowe Muzeum Morskie – takiej wystawy jeszcze nie było
Wystawę „Ci, którzy na statkach ruszyli na morze… Mistrzowie niderlandzkiego malarstwa marynistycznego XVII i XVIII w. w zbiorach polskich” będzie można zobaczyć w Spichlerzach na Ołowiance – głównej siedzibie Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku – od 15 czerwca do 15 września 2024 r.
Intensywne prace nad wystawą, której otwarcie zaplanowano 15 czerwca 2024 r. w Spichlerzach Na Ołowiance. Fot. Hanna Borkowska, Narodowe Muzeum Morskie.
Obok najcenniejszych niderlandzkich dzieł ze zbiorów własnych Narodowego Muzeum Morskiego zobaczymy na niej malowidła m.in. z Muzeum Narodowego w Warszawie, Zamku Królewskiego w Warszawie, Zamku Królewskiego na Wawelu, Muzeum Narodowego w Poznaniu i Muzeum Narodowego w Gdańsku.
Wyjątkowym uzupełnieniem ekspozycji będą trzy wybitne dzieła niderlandzkiej marynistyki sprowadzone specjalnie na tę okazję z Rijksmuseum i Het Scheepvaartmuseum w Amsterdamie. Narrację wystawy stworzą m.in. dzieła mistrzów takich jak Simon de Vlieger, Ludolf Bakhuizen, Jan i Julius Porcellisowie, Jan Abrahamszoon Beerstraten, malarze z rodziny Willaertsów, Lieve Verschuir czy Thomas Heeremans – ich obrazy pochodzą ze zbiorów muzeów polskich.
Z Amsterdamu do Gdańska zostanie sprowadzony obraz „Cisza” autorstwa Willema van de Velde Młodszego, uznawanego za najwybitniejszego holenderskiego marynistę, oraz dzieła Abrahama Storcka i Reiniera Noomsa przedstawiające żeglugę na rzece IJ w Amsterdamie.
Ekspozycja zostanie podzielona na cztery części, nawiązujące do zasadniczych aspektów doświadczenia kontaktu z morzem, jakie było udziałem społeczeństwa Niderlandów. Odwołują się one do emocji i potrzeb głęboko zakorzenionych w psychice każdego człowieka, takich jak poczucie bezpieczeństwa i sytości, a z drugiej strony tęsknota za przygodą czy obawa o życie. – dodaje kuratorka. Obszary tematyczne zaprezentowane na wystawie obejmą: bitwy morskie, bezpieczny i zasobny port, wyprawy w nieznane oraz grozę na morzu.
Patronat honorowy: Ambasada Królestwa Niderlandów. Patronat medialny: TVP Kultura, TVP Gdańsk, Radio Gdańsk, Dziennik Bałtycki, Trojmiasto.pl
