Muzealny Dom Uphagena zaprasza! W stylowych wnętrzach zobaczyć można prezentację dorobku Berendtów – rodziny zasłużonych złotników gdańskich. Wspomniana familia działała w Gdańsku w XVIII wieku i znakomicie wpisała się w złotnicze tradycje nadmotławskiego miasta.
Wystawa w Domu Uphagena będzie dostępna do 14 września 2025 roku.
Berendtowie – dynastia złotników gdańskich
Na wystawie w Domu Uphagena zobaczyć można złotnicze dzieła wykonane przez trzy pokolenia złotniczej rodziny. Zatem dorobek Benianima I i II oraz Carla Ludwiga Berendtów zestawiony z dziełami innych współczesnych im artystów.
Ekspozycja obejmuje ok. 60 eksponatów. Ponad czterdzieści wypożyczono z 27 muzeów oraz kolekcji prywatnych z Polski i Europy. Przygotowanie tej wystawy wymagało więc mrówczej pracy i cierpliwie prowadzonych działań.
Obok monstrancji, protestanckich kielichów, kufli i cukiernic zobaczyć można zaskakująco odmienne eksponaty, na przykład figurkę strusia oraz unikatową klamrę do buta.
Eksponaty potwierdzają wybitny poziom złotnictwa gdańskiego w czasach I Rzeczypospolitej.
Formułę wystawy poszerzają oprowadzania kuratorskie pod tytułem „Mowa jest srebrem”. 8 maja odbył się też wykład „Berendtowie. Historia gdańskich złotników w świetle archiwaliów”. Podczas tego spotkania dr Bartłomiej Łyczak przedstawił ciekawe wątki dotyczące Berendtów i ich twórczości.
Złotnictwo gdańskie
W czasach nowożytnych Gdańsk uchodził za jeden z najważniejszych ośrodków złotniczych Rzeczypospolitej. Pamiątką po tych czasach są funkcjonujące do dzisiaj nazwy Srebrzysko oraz Hucisko.
W Gdańsku działali znakomici złotnicy, których dzieła cieszyły się wielkim zainteresowaniem duchowieństwa, magnaterii, a nawet dworu królewskiego. W pracowni Petera von den Rennena powstały na przykład relikwiarz św. Wojciecha dla katedry gnieźnieńskiej oraz dzieło takiego samego przeznaczenia na relikwie św. Stanisława w katedrze wawelskiej.
Zręczność i kunszt gdańskich złotników wynikały między innymi z wymagań wyrobionych artystycznie odbiorców. A takich w bogatym Gdańsku i wśród przyzwyczajonej do zbytku szlachty nie brakowało.
W XVIII wieku w nadmotławskim mieście działała złotnicza rodzina Schlaubnitzów, której dzieła były jako dary przekazywane na dwór rosyjskich carów. W tym samym stuleciu działała w Gdańsku prezentowana rodzina Berendtów. Natomiast na początku XIX wieku rozpoczęła się historia firmy „Moritz Stumpf & Sohn” zakończona dopiero w 1945 roku wraz z zagładą niemieckojęzycznego Gdańska.
Złotnicy w Muzeum Gdańska
Opisywana wystawa stanowi kolejną prezentację sztuki złotniczej w Domu Uphagena. W 2023 roku w tym oddziale Muzeum Gdańska zwiedzający podziwiali dzieła skomponowane w ekspozycję „Meyerowie. Gdańscy złotnicy przełomu XVIII i XIX wieku”. Tematyki złotnictwa gdańskiego dotyczy też wystawa w Małej Sali Wety Ratusza Głównego Miasta. Wiele z prezentowanych tam dzieł sztuki podarował Jürgen Gromek – urodzony w Gdańsku wybitny kolekcjoner i znawca dziejów nadmotławskiego miasta.
Zbiór złotnictwa Muzeum Gdańska liczy prawie 500 pozycji, w tym również kompletów. Całość dokładnie opisuje katalog „Złotnictwo od XVII do XX wieku. Katalog zbiorów Muzeum Gdańska” wydany w 2019 roku.
