Przestrzenny obiekt nawiązuje do historii sprzed kilku tysięcy lat, gdy nad brzegiem ówczesnego zalewu funkcjonowała nieźle zorganizowana osada myśliwska. Na podstawie szeroko zakrojonych badań archeologicznych jej działanie jest datowane na III-II tys. przed naszą erą, czyli okres młodszej epoki kamienia, określany też mianem neolitu.
Hugo Conwentz wkracza do akcji
O odkryciu pradawnej osady zdecydował łut szczęścia połączony z dociekliwością lokalnego pedagoga. W 1894 roku nauczyciel Meyrowski z Rzucewa zwrócił uwagę na nietypowe nagromadzenie fragmentów naczyń glinianych i kamiennych narzędzi.
Znaleziska zostały przekazane do Muzeum Prowincjonalnego w Gdańsku, gdzie zaintrygowały Hugo Conwentza, dyrektora tej prężnie działającej placówki muzealnej. Hugo Conwentz przeszedł do historii jako pionier systemowo pojmowanej ochrony przyrody oraz zwolennik naukowej interdyscyplinarności w muzealnych działaniach, stąd jego żywe zainteresowanie archeologią, botaniką, etnografią i wybitne zasługi w ratowaniu dziedzictwa kulturowego całego Pomorza Gdańskiego.
Jeszcze w tym samym roku z inicjatywy Conwentza rozpoczęły się pierwsze badania archeologiczne rzucewskich obszarów. W ich trakcie znaleziono sporo glinianych naczyń, krzemiennych narzędzi, a na podstawie nagromadzenia kości fok sformułowano wniosek o myśliwskim charakterze tej prehistorycznej osady.
Trzydzieści lat później (1927-1929) kolejne badania przeprowadzili polscy archeologowie pod czujnym kierownictwem prof. Józefa Kostrzewskiego. Wybitny uczony wprowadził wtedy termin „kultura rzucewska” opisujący zespół zabytków archeologicznych i cech kulturowych dotyczących osadnictwa z regionu Zatoki Puckiej.
W trakcie prac odkryto między innymi tarasowe ukształtowanie osady, ponadto sporo ceramiki, oraz krzemiennych i kamiennych narzędzi typowych dla plemion rybacko-łowieckich żyjących w północnej części Europy. Niemałą sensacją stało się odkrycie pracowni wytwórstwa siekier krzemiennych z ok. 50 siekierami w różnej fazie obróbki.
W 1984 roku badania Cypla Rzucewskiego zostały wznowione przez Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Działalność Osady Łowców Fok
Temat powołania parku kulturowego skonkretyzował się w 2008 roku, gdy z taką koncepcją wystąpiło wspomniane wyżej Muzeum Archeologiczne z Gdańska.
Projekt koncepcyjny opracowały Danuta Król i Teresa Iżewska, na jego podstawie Rada Gminy Pucka uchwaliła utworzenie Parku Kulturowego „Osada Łowców Fok” w Rzucewie. Prace budowlane rozpoczęły się w 2012 roku. Powstała tak zwana Chata Kaszubska z ekspozycją stałą oraz zapleczem dydaktycznym, do tego plenerowa ścieżka archeologiczna ciekawie spinająca prehistoryczne wątki tej fascynującej okolicy.
Na trasie wspomnianej ścieżki: pracownia obróbki siekier kamiennych i dłubanek, piec garncarski, chata słupowa, półziemianka, grób i chata szamana. Warto też wejść na platformę widokową, z podniesionego poziomu podziwiać można rozległą przestrzeń Zatoki Puckiej efektownie podkreśloną grubo zarysowaną wstęgą Półwyspu Helskiego.
W opisywanym parku kulturowym rzeczywiście sporo się dzieje, do wspomnianych walorów przyrodniczych i historycznych dochodzi też ożywiona działalność edukacyjna, rekreacyjna i badawcza. W parku organizowane są lekcje muzealne dotyczące życia pradawnych mieszkańców tych okolic. Pokazy żywej historii dotyczą obróbki krzemieni i kamieni, garncarstwa, obróbki rogu i kości. Od opanowania tych umiejętności zależało niekiedy przetrwanie całej osady i jej mieszkańców.
W Osadzie Łowców Fok organizowane są też festyny i pikniki. Wielkim zainteresowaniem cieszą się konkursy strzelania z łuku czy też rzucania rogowym harpunem.
Do tego dochodzi stale prowadzona działalność badawcza, rzucewska ziemia z pewnością kryje w sobie jeszcze sporo tajemnic. Obszar przyciąga uwagę środowisk archeologicznych z całej Europy.
Rzucewski park kulturowy jest dopiero drugim nad Bałtykiem dotyczącym epoki neolitu. Pierwszy taki park powstał na Wyspach Alandzkich, ale w przeciwieństwie do rzucewskiego nie jest obiektem całorocznym.
W pobliżu opisywanego parku kulturowego sporo innych ciekawych atrakcji historycznych i przyrodniczych: pałac z XIX wieku, wiekowa aleja lipowa prowadząca do Osłonina oraz nadmorski rezerwat przyrody „Beka”.
