Wspomniana w tytule wystawa dotyczy personelu polskich sił powietrznych z czasów II wojny światowej i przedstawia bohaterów u schyłku ich życia. Emocjonalne fotografie są hołdem złożonym żołnierzom, którzy w czasie próby bez wahania stanęli w obronie kraju, a po przegranej wojnie obronnej podjęli polską sprawę u boku sojuszniczych wojsk alianckich.
Polscy piloci podczas II wojny światowej
Temat rzeka, polscy piloci wraz z niezbędnym personelem byli zaangażowani od pierwszego do ostatniego dnia II wojny światowej.
Najpierw w obronie polskiego nieba, gdy w przestarzałych PZL P.7, PZL P.11, Karasiach i nowszych Łosiach pokazali kunszt i wysoki poziom wyszkolenia. Niemiecka Luftwaffe w kampanii nad polskim niebem straciła około 300 maszyn, walki nie były więc tak jednostronne, jak chciałoby na przykład wielu zachodnioeuropejskich historyków.
Do zaangażowania polskich lotników ciekawie nawiązuje muzealny eksponat – fragment usterzenia samolotu PZL.23 Karaś – pokazywany w październiku 2017 roku jako eksponat miesiąca.
Polscy żołnierze nie złożyli broni, wielu z nich szlakiem przez Węgry i Rumunię przedarło się do Francji, gdzie nastąpiła odbudowa Polskich Sił Zbrojnych przy rządzie emigracyjnym.
Po zaskakująco krótkiej kampanii francuskiej polskie siły powietrzne odrodziły się w Wielkiej Brytanii, tam od lipca 1940 roku polscy piloci z ofiarnością i zabójczą skutecznością bronili angielskiego nieba.
Do historii przeszły wyczyny słynnego Dywizjonu 303, a w słowach Winstona Churchilla „Nigdy w dziejach ludzkich konfliktów tak wielu nie zawdzięczało tak wiele tak nielicznym” oprócz wiadomej dyplomacji i kurtuazji był też spory ładunek podziwu i wdzięczności.
W polskich siłach powietrznych stacjonujących w Wielkiej Brytanii służyło kilkanaście tysięcy osób – między innymi pilotów, mechaników i zaopatrzeniowców. Po zakończeniu wojny wielu z nich wybrało emigracyjne życie, a losy Jana Zumbacha, Stefana Janusa i innych to gotowe scenariusze do zabarwionych sensacją filmów biograficznych.
„The Airman” – bohaterowie w jesieni życia
Projekt „The Airman” jest dziełem fotografika Macieja Solarskiego, który kilka lat temu dotarł do około trzydziestu polskich emerytowanych żołnierzy służących podczas wojny w siłach powietrznych stacjonujących w Wielkiej Brytanii.
Na wystawie między innymi fotograficzne upamiętnienie Kazimierza Szrajera (1919-2012), który jako pilot 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia wziął udział w operacji Most III – lotniczym przerzucie rozbitej rakiety V-2 z okupowanej Polski do Wielkiej Brytanii.
Z kolei podporucznik Henryk Kudliński (1919-2017) w czasie wojny był pilotem 300. Dywizjonu Bombowego, a potem zasłużył się w Królewskich Pakistańskich Siłach Powietrznych. Generał Franciszek Kornicki (1916-2017) walczył w składzie dywizjonów 307 i potem 303, w 2017 roku (wtedy też zmarł) został laureatem internetowego konkursu na „twarz” obchodów 100-lecia brytyjskiej Royal Air Force.
Nieodległe daty śmierci są bardzo wymowne – na naszych oczach do historii odchodzi ostatnie pokolenie doświadczone wojną, wystawa jest więc fotograficznym i artystycznym upamiętnieniem tych wybitnych żołnierzy.
Na wystawie sekcje tematyczne dotyczące pilotów, członków załóg i niezbędnego personelu naziemnego.
Autorem zdjęć jest Michał Solarski, wybitny fotodokumentalista, który od lat realizuje cykle dotyczące polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii.
Jego prace były wystawiane w wielu galeriach i muzeach na świecie, również publikowane w poczytnych tutułach prasowych: „Time”, „National Geographic” i „The Guardian”.
Wystawa będzie dostępna do marca 2021 roku.
Wystawa „The Airman”;
Plac przy Muzeum II Wojny Światowej;
plac Władysława Bartoszewskiego 1, 80-862 Gdańsk;
Wystawa do marca 2021 roku.
