Wystawa przy Muzeum II Wojny Światowej opowiada o życiu i społecznej aktywności ludności polskiej z obszaru Wolnego Miasta Gdańska. W bieżącym roku przypada 100. rocznica utworzenia tego nieudanego bytu polityczno-terytorialnego, stąd sporo muzealnych wystaw dotyczących tej właśnie tematyki.
Polacy z Wolnego Miasta Gdańska
Powstanie Wolnego Miasta Gdańska wynikało z ustaleń traktatowych przyjętych po zakończeniu I wojny światowej. Z obszarem 1 893 km² i 350 tys. ludności Freie Stadt Danzig było tworem niewydolnym gospodarczo, którego władze z politycznych przyczyn odmawiały współpracy z Rzeczpospolitą, a niemieckojęzyczna ludność okazała otwartość na niebezpieczne hasła populistycznych ideologii.
Na terenie Wolnego Miasta Gdańska funkcjonowała też polska społeczność, której udział nie przekroczył 9% całkowitej ludności tego państewka. Polacy zaskoczyli stopniem zorganizowania i społecznej aktywności, skupieni w kilkudziesięciu organizacjach z sukcesami działali w obszarach kultury, sportu i życia religijnego.
Opisywana wystawa dotyczy tej właśnie tematyki, na kilkudziesięciu fotografiach zobaczyć można ciekawe migawki z życia polskiej społeczności Gdańska.
Niektóre zdjęcia zasługują na dłuższą uwagę. Na przykład fotografia pokazująca ks. bpa Edwarda O’Rourke w otoczeniu polskich wiernych. Ten pierwszy biskup diecezji gdańskiej płynnie władał aż dziesięcioma językami, a jego przychylność wobec ludności polskiej nie podobały się coraz bardziej zhitleryzowanym władzom miasta.
Na sporym plakacie zobaczyć można niezrealizowany projekt Katedry Polskiej, która miała zastąpić modernistyczny kościół Chrystusa Króla.
Ciekawe też zdjęcia z życia polskiej obsady Wojskowej Składnicy Tranzytowej „Westerplatte”.
Do dzisiaj zachowało się sporo zabytkowych obiektów pamiętających aktywność ludności polskiej – wspomniany kościół Chrystusa Króla, kościół św. Stanisława czy też budynek Dyrekcji Kolei – siedziba organizacji polskich z tamtego okresu.
Wystawę zamyka wielce wymowny epilog „Zbrodnie i ludobójstwo na Polakach” – nawiązania do ataku na Westerplatte i bohaterskiej obrony Poczty Polskiej.
Najgorsze miało dopiero nadejść…
Wolne Miasto Gdańsk niewiele miało z wolnością wspólnego, trzeba o tym stale przypominać, bo historia tego rozdziału gdańskich dziejów jest relatywizowana, zniekształcana, a w nawet poważnych przemówieniach pisana na nowo…
Wystawa „Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku;
Muzeum II Wojny Światowej;
plac Władysława Bartoszewskiego 1, 80-862 Gdańsk;
Wystawa do 1 marca 2021 r.
