Pierwsza ewangelicka świątynia Nowego Portu powstała w 1839 roku. Wcześniej wierni spotykali się w zakładzie bednarskim przy obecnej ulicy Oliwskiej 2, z taką prowizorycznością postanowił skończyć pastor Karl Tennstädt, inicjator budowy właściwego kościoła. Według projektu znanego architekta Karla Friedricha Schinkla powstała dość skromna świątynia pod wezwaniem Himmelfahrtskirche (Wniebowstąpienia) z wnętrzem dla zaledwie 400 wiernych.
Biblia cesarzowej Wiktorii
Szybko okazała się zbyt mała, w Nowym Porcie mieszkało wówczas 6 tysięcy osób. Dlatego w 1904 roku przystąpiono do budowy nowej, znacznie większej świątyni. Poświęcenia dokonano już w styczniu roku następnego, niedługo potem rozebrano dotychczasowy obiekt sakralny. Nowy kościół zbudowano według projektu Friedricha Oskara Hossfelda, powstała spora, trójnawowa bryła z pięciobocznym prezbiterium. Od strony zachodniej wybudowano wieżę z charakterystycznym podwójnym zwieńczeniem. Dwa strzeliste hełmy stały się nieodłącznym elementem panoramy przedwojennego Neufahrwasser.
W kościele przechowywano Biblię podarowaną przez cesarzową Augustę Wiktorię, a przed świątynią wzniesiono tzw. Kriegerdenkmal – pomnik upamiętniający ofiary I wojny światowej. Obecnie na podstawie dawnego monumentu znajduje się rzeźba Niepokalanego Serca Maryi.
Pod koniec II wojny światowej kościół został bardzo poważnie uszkodzony, pożar strawił wnętrze świątyni, dach, runęły też charakterystyczne zwieńczenia. Do tak wielkich zniszczeń przyczyniła się strzelistość wieży, w którą z uporem celowali czerwonoarmijni artylerzyści. Uważny turysta jeszcze dzisiaj zobaczy ślady po artyleryjskich trafieniach.
Kościół Niepokalanego Serca Maryi jest ważnym ośrodkiem duszpasterstwa środowisk morskich
Po zakończeniu wojny świątynię objęli ojcowie franciszkanie-reformaci, dzięki ich zaangażowaniu kościół został odbudowany. Ze względu na osłabienie konstrukcji wieży zrezygnowano z odtworzenia charakterystycznego podwójnego zwieńczenia. Zmieniono też wezwanie świątyni, to od kilkudziesięciu to kościół Niepokalanego Serca Maryi. W odmienny sposób zaaranżowano wystrój opisywanego kościoła, w którym m. in. pojawiły się wizerunki franciszkańskich świętych, zamontowano też dwa ołtarze boczne.
W kościele znajduje się krzyż z z czasów solidarnościowych strajków, to ciekawe nawiązanie do zmagań o demokratyzację kraju, franciszkanie z tej świątyni z wielkim zaangażowaniem świadczyli posługę duszpasterską wśród załóg strajkujących zakładów portowych. Ciekawostką jest rzeźba nagrobna z klasztornego ogrodu, dedykowana nieznanemu bliżej Rudiemu Weddigenowi. Posąg powstał w pracowni Paula Schulza, wybitnego rzeźbiarza wrocławskiego.
Od 1949 roku wobec świątyni używa się określenia Morski Kościół Misyjny Niepokalanego Serca Maryi, rzeczywiście ojcowie reformaci wiele uwagi poświęcają działaniom duszpasterskim wśród osób związanych z branżą morską.
INFORMACJE
Kościół Niepokalanego Serca Maryi w Nowym Porcie;
ul. Oliwska 2, 80-563 Gdańsk
