Pomniki

Cmentarz Ofiar Hitleryzmu

InfoGdansk
6 grudnia, 2016
Zdjęcie: Cmentarz Ofiar Hitleryzmu

Cmentarne tradycje opisywanego miejsca sięgają schyłku XIX wieku. Od roku 1895 funkcjonował tu tzw.
„Städtischer Armen-Kirchhof”, gdzie grzebano samobójców, jeńców wojennych i miejskich biedaków.

Cmentarz upamiętnia wojenną martyrologię ludności polskiej z obszaru Pomorza

Od jesieni 1939 roku na cmentarz zwożono zwłoki zmarłych jeńców obozu koncentracyjnego KL Stutthof. Po uruchomieniu obozowego krematorium (1942) pochówków zaprzestano. Po wojnie nekropolię ustanowiono miejscem pamięci narodowej. Teren systematycznie porządkowano, utworzono kwatery zbiorowe, w których złożono szczątki osób zasłużonych dla Gdańska i okolic zamordowanych podczas II wojny światowej.

Od 1985 roku cmentarz jest oficjalnie uznawany za pomnik, dwa lata później według częściowo zrealizowanej koncepcji Wiktora Tołkina nekropolia zyskała nową aranżację.

W cmentarnej przestrzeni m.in. groby ks. Bronisława Komorowskiego i ks. Mariana Góreckiego. Wspomniani duchowni zostali w 1999 roku beatyfikowani przez papieża Jana Pawła II.

W pobliżu upamiętnienia Antoniego Lendziona, Alfa Liczmańskiego i kmdr Tadeusza Ziółkowskiego – ważnych postaci w życiu polskiej społeczności Wolnego Miasta Gdańska. Osobny pomnik poświęcono obrońcom Poczty Polskiej, na początku października 1939 roku zostali w pobliżu zamordowani, ich szczątki odnaleziono dopiero pół wieku później.

Grób kolejarzy z Szymankowa to nawiązanie do kolejnej tragicznej historii, mord popełniony na polskich pracownikach był zemstą za przestawienie zwrotnic i skierowanie wyładowanego wojskiem pociągu niemieckiego na boczny tor.

Jesienią 1939 roku przez ziemie Pomorza przetoczyła się fala niemieckiego terroru, cmentarz jest tej tragedii upamiętnieniem.