Wspomniany wagon stoi przy ulicy Wróblej, która jako przedłużenie ciągu ulicy Łąkowej prowadzi do dawnej zajezdni tramwajowej.
Tramwaje zagościły na Dolnym Mieście pod koniec XIX stulecia, najpierw jako pojazdy konne, potem z napędem elektrycznym. Tak zwana trasa czerwona prowadziła przez ulicę Łąkową, a wagony trasy białej jeździły wzdłuż ulicy Toruńskiej.
Tramwaje ożywiły przestrzeń dzielnicy i ułatwiały codzienne funkcjonowanie. Ostateczne zamknięcie dolnomiejskiej trasy tramwajowej nastąpiło w 2000 roku.
Tutejsza zajezdnia została przerobiona na parking samochodowy, ale wkomponowane w jezdnię tory doczekały się jeszcze zgodnego z przeznaczeniem wykorzystania…
Tramwaj Konstal 105Na ciekawie podkreśla rewitalizację Dolnego Miasta
Historia Dolnego Miasta sięga połowy XVII stulecia, gdy budowniczy George Tellior zaproponował budowę sieci kanałów i odwodnienie tych podmokłych i niezagospodarowanych terenów.
W kolejnych dekadach zabezpieczone fortyfikacjami obszary były stopniowo urbanizowane, wzdłuż kanałów wyrastała z początku lekka, potem coraz bardziej solidna zabudowa. Do tego doszły fabryki zatrudniające po kilkuset pracowników, potem spory szpital oraz trzy kompleksy koszarowe. Zatem potrzeby komunikacyjne tej części miasta były niemałe.
W przeciwieństwie do Głównego i Starego Miasta opisywana okolica uniknęła destrukcji pod koniec II wojny światowej, ale kolejne dekady przyniosły wielowymiarową degradację Dolnego Miasta, a dzielnica była wskazywana jako jeden z najmniej bezpiecznych obszarów Gdańska.
Ciekawym akcentem przypominającym o niezasłużonym „odcięciu” tego obszaru od reszty miasta jest wielka ciężarówka zakleszczona pod mostem przerzuconym nad Nową Motławą.
Dopiero w 2015 roku rozpoczęto szerzej zakrojoną rewitalizację tej bardzo ciekawej dzielnicy.
W ramach prac przeprowadzono gruntowny remont ulicy Łąkowej, odnowiono kilkadziesiąt kamienic, przebudowano ulice i zrewitalizowano przestrzeń Opływu Motławy. Prace nadal trwają i odbywają się w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego między miastem a spółką należącą do dewelopera Euro Styl.
Rewitalizacyjne starania zostały ciekawie podkreślone ustawieniem wagonu tramwajowego Konstal 105Na na zachowanych torach przy ulicy Wróblej.
Zobacz też – Tramwaj Konstal N w Gdańsku
Operacja ustawienia wagonu odbyła się na początku września 2015 roku i sprawnie przeprowadzona trwała zaledwie pół godziny. Kilka dni później przy tramwajowym wagonie odbyła się impreza „Dolne Miasto – zabawa w stylu retro”, która stała się podsumowaniem pierwszego etapu rewitalizacji dzielnicy.
Administratorem opisywanego wagonu jest Fundacja Gdańska, poczciwy Konstal 105Na funkcjonuje jako nietypowy punkt informacyjny i przestrzeń kulturalnych inicjatyw. Ponadto tramwaj przypomina o Opowiadaczach Historii, którzy od dłuższego już czasu ożywiają charakterystyczne, lecz mniej znane dzielnice Gdańska.
Podobne tramwajowe ekspozycje zobaczyć między innymi można w Słupsku i Bydgoszczy – wiekowe wagony udanie wkomponowały się w miejskie przestrzenie i przypominają o znaczeniu komunikacji tramwajowej w funkcjonowaniu miejskich ośrodków.
Konstal 105N/105Na – symbol polskiej komunikacji tramwajowej
Wagon z Dolnego Miasta powstał w 1978 roku jako Konstal 105N, ale w w latach 90-tych ubiegłego stulecia został w krakowskich warsztatach zmodernizowany do wersji 105Na.
Wagony tego typu stały się najliczniej eksploatowanymi tramwajami w Polsce i przez wiele dekad udanie komunikowały dzielnice najważniejszych polskich miast.
Ze względu na przeszkloną kabinę motorniczego były potocznie określane jako „szybkowce”, w późniejszych wersjach z zrezygnowano z usytuowanych w dolnej części szyb bocznych, bo panie tramwajarki mogły się w takich kabinach rzeczywiście czuć mniej komfortowo 🙂
W latach 1975-1990 do Gdańska dostarczono 228 wagonów Konstal 105N i po modernizacji 105Na. Różnice między tymi wersjami były nieznaczne, wagony typu 105Na wyposażono na przykład w przełączalny układ rozruchu, zmniejszający zużycie energii elektrycznej. W nowszej wersji nieco inaczej została też zorganizowana kabina motorniczego.
Zobacz też – Jak wybrać niezawodnego partnera logistycznego dla transportu lotniczego
Początkowo wagony kursowały pojedynczo, potem były zestawiane podwójnie, a najbardziej uczęszczaną linię nr 6 obsługiwały zespoły trzywagonowe.
U schyłku kilkudziesięcioletniej kariery wysłużone 105Na jako tak zwane „solówki” obsługiwały kursy na liniach „4” oraz „10”. Dwa trzywagonowe składy jeździły też na popularnej linii „8”, ale w marcu 2021 roku też zostały wycofane i tak eksploatacja gdańskich 105Na dobiegła końca…
Wagon tego typu z Dolnego Miasta ożywia więc zapomnianą przez długie lata dzielnicę, przypomina też o wyjątkowo długiej i ciekawej historii gdańskiej komunikacji tramwajowej. W tym roku gdańskie tramwaje obchodzą 150-lecie swojego istnienia.
