W nachodzącym tygodniu na ulicach Gdyni rozegra się nietypowa sytuacja – przez najbardziej reprezentacyjną część miasta zostanie przetransportowany okręt podwodny ORP „Sokół”. Operacja stanowi wielkie wyzwanie logistyczne i organizacyjne.
Transport okrętu podwodnego przez ulice Gdyni
Skąd okręt podwodny na gdyńskich ulicach? Jednostka typu typu Kobben została w lipcu 2020 roku przejęta przez Muzeum Marynarki Wojennej, następnie w PGZ Stocznia Wojenna przygotowano okręt do funkcji muzealnych i wystawienniczych.
Przy Bulwarze Nadmorskim, na terenie wspomnianej placówki muzealnej powstała też przestrzeń ekspozycyjna – specjalna betonowa niecka, na której okręt podwodny „Sokół” zostanie ustawiony.
Operacja przeprowadzenia jednostki do muzeum wymagała też podjęcia innych działań, na przykład pozyskania miejsca przy Nabrzeżu Pomorskim. Dokonano tego przez odholowanie muzealnego okrętu ORP „Błyskawica” do portu wojennego w Gdyni Oksywiu.
Operacja transportu ORP „Sokół” rozpoczęła się w piątek 17 listopada we wczesnych godzinach popołudniowych, gdy z użyciem stoczniowych dźwigów jednostka została ustawiona na specjalnym pontonie TRD—Voyager. Wodna część operacji nie przysporzyła większych trudności i wkrótce potem zespół holowniczy pojawił się w Basenie Prezydenta. W bieżący weekend odbyły się przygotowania do transportu drogą lądową, między innymi wzmocnienie nawierzchni płytami betonowymi.
Zobacz też – Narożniki modułowe – kameleon wśród mebli
Sporo zależy od warunków pogodowych, jeżeli będą dobre – transport rozpocznie się przed harmonogramowym terminem 24 listopada. Okręt podwodny zostanie ustawiony na samojezdnych wieloosiowych platformach transportowych SPMT i następnie rozpocznie się powolny przejazd w kierunku głównej siedziby Muzeum Marynarki Wojennej. W tych dniach część Alei Jana Pawła II oraz ciąg pieszo-rowerowy wzdłuż Alei Topolowej zostaną wyłączone z ruchu.
Operację tego nietypowego zlecenia organizują wyłonione w przetargu firmy TREND Projekt sp. z o.o. oraz Poleko Budownictwo sp. z o.o. Znaczącego wsparcia udzieliła też 3. Flotylla Okrętów Marynarki Wojennej RP.
Na zakończenie planowana jest konferencja prasowa, w trakcie której przedstawionych zostanie wiele ciekawych szczegółów i informacji.
Nowe życie ORP „Sokół”
To nie pierwsza taka operacja w najnowszej historii Gdyni. W grudniu 2011 roku z oksywskiego Portu Wojennego pracowicie przepychano okręt podwodny Jastrząb-Kobben, który po wielogodzinnych pracach ustawiono przy budynku Akademii Marynarki Wojennej.
Zobacz więcej – Okręt podwodny Jastrząb-Kobben w Gdyni
Taki sam typ prezentuje ORP „Sokół”, który w nadchodzącym tygodniu „przepłynie” przez gdyńskie ulice. Skąd okręty typu Kobben w polskiej służbie?
Jednostki powstały w latach 60-tych ubiegłego stulecia w niemieckiej stoczni Rheinstahl Nordseewerke i zasiliły skład Marynarki Wojennej Królestwa Norwegii. W latach 1964-1967 powstało 15 jednostek tego typu. Okręty bazowały w Bergen do początku XXI wieku, wkrótce potem zostały wycofane z norweskiej służby. Na tym nie koniec, kilka jednostek typu Kobben objęła za symboliczną opłatą Polska Marynarka Wojenna, taki okręt pod nazwą ORP „Sokół” wszedł do polskiej służby w czerwcu 2002 roku jako pierwsza z przejętych jednostek. W czynnej służbie działały też: OORP „Kondor”, „Sęp” i „Bielik”, a piąty okręt roboczo określany jako „Jastrząb” stanowił rezerwuar części zamiennych.
ORP „Sokół” współdziałał z jednostkami NATO w ramach tzw. Zespołu Sił Odpowiedzi (NATO Response Force) i brał udział w manewrach sojuszniczych głównie na Bałtyku i w Cieśninach Duńskich.
Po zakończeniu transportu okręt zostanie dostosowany do funkcji muzealnych. Zwiedzanie jednostki będzie możliwe już w najbliższym sezonie turystycznym 2024. Autentyczne wnętrze ożywią realistyczne efekty świetlne i dźwiękowe, zatem Muzeum Marynarki Wojennej wzbogaci się o eksponat przyciągający frekwencję i uwagę.
Okręty podwodne Polskiej Marynarki Wojennej
W latach 1932-2022 pod biało-czerwoną banderą służyło 25 okrętów podwodnych, z czego 8 wzięło udział w działaniach bojowych II wojny światowej. Do legendy przeszła bałtycka epopeja ORP „Orzeł”, który pomimo aresztu i uważnego nadzoru wyrwał się z estońskie pułapki i przedarł do Wielkiej Brytanii.
Zobacz więcej – ORP „Orzeł” uciekł z Tallina
Wspomniany wyżej ORP „Orzeł” zaginął wraz z całą załogą wiosną 1940 roku i jego losy do dzisiaj nie zostały wyjaśnione.
Natomiast ORP „Jastrząb” został w maju 1942 roku omyłkowo zatopiony przez okręty alianckie eskortujące konwój PQ-15.
Przeznaczony do muzealnej roli ORP „Sokół” jest trzecim polskim okrętem podwodnym używającym tej nazwy. Pierwszym był wcześniejszy HMS „Urchin”, który użyczony przez stronę brytyjską siał spustoszenie na wodach Morza Śródziemnego, przeprowadził też kilka patroli atlantyckich. Wraz z bliźniaczym ORP „Dzik” doczekał się wymownego określenia „terrible twins” („straszne bliźniaki”), a jego służba pod polską banderą dobiegła końca w lipcu 1946 roku.
Drugim „Sokołem” była jednostka projektu 613 kupiona przez Polskę w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Okręt służył w latach 1964-1989, brał udział w manewrach flot krajów Układu Warszawskiego i aż sześciokrotnie zdobył tytuł najlepszego okrętu Polskiej Marynarki Wojennej.
Muzealny ORP „Sokół” będzie więc również pomnikiem przypominającym o ofiarnej służbie polskich marynarzy. Wraz z zacumowanym w pobliżu niszczycielem ORP „Błyskawica” połączy ważne rozdziały historii Polskiej Marynarki Wojennej.
