InfoGdańsk

W Nadbałtyckim Centrum Kultury odbędzie się kolejny wykład prof. Andrzeja Januszajtisa! Znakomity znawca dziejów Gdańska po raz kolejny zaprezentuje temat „Rezydencji Gdańszczan”.

Tym razem wykład zostanie poświęcony historii posiadłości dworskiej w Młyniskach, której wygody komplementowała swego czasu królowa Marysieńka.

Pomimo upływu czasu i wielu dziejowych zawirowań – zabytków patrycjuszowskiej przeszłości Gdańska zachowało się całkiem sporo.

Wybitny dorobek prof. Andrzeja Januszajtisa

Profesor Andrzej Januszajtis przez wiele lat był pracownikiem naukowym Politechniki Gdańskiej.
Pracę na Wydziale Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej łączył z pasją do Gdańska – wielkim zainteresowaniem dziejami nadmotławskiego miasta i zabytkami jego przeszłości.

Stąd wiele publikacji popularyzujących bardziej i mniej znane wątki gdańskiej historii.
Na tym nie koniec. Prof. Andrzej Januszajtis angażował się w przywracanie do życia zabytków wydawałoby się bezpowrotnie utraconych i niemożliwych do odbudowy. Takim tematem była na przykład odbudowa słynnego Zegara Astronomicznego z kościoła Mariackiego, a kolejnym prace przy carillonie z wieży kościoła św. Katarzyny.

Wykłady prof. Andrzeja Januszajtisa odbywają się w w Ratuszu Staromiejskim, każdy z nich stanowi fascynującą wędrówkę po zakamarkach gdańskiej historii.

Dwór w Młyniskach i jego industrialne otoczenie

Obecne Młyniska to rozległy teren o przede wszystkim przemysłowym przeznaczeniu. Przez dzielnicę przepływa Strzyża, która na obszarze Młynisk uchodzi do Martwej Wisły.

Historia tych terenów sięga XIII stulecia, gdy nad bystrym nurtem Strzyży wyrosły pierwsze młyny i później tartaki.
W 1548 roku prawa do tych obszarów nabył Jakub Schell, stąd funkcjonująca przez wiele kolejnych stuleci nazwa Schellmühle.

Zobacz więcej – Dwór w Młyniskach

W sierpniu 1676 roku w tutejszym dworku zagościła królowa Maria Kazimiera – żona popularnego w Gdańsku króla Jana III Sobieskiego.

Podczas I Wolnego Miasta Gdańska (1807-1814) z wygód tutejszej rezydencji korzystał gubernator Jean Rapp z przyjaciółką Julianą Charlottą Albertiną. Ujawniony romans kosztował gubernatora rozwód i utratę ogromnej fortuny. Wnętrza dworku niejedno zatem widziały…

Dwór kilkakrotnie przebudowywano, obecną klasycystyczną postać otrzymał po odbudowie po 1813 roku.
Obecnie Dwór Młyniska zaskakuje kontrastową kompozycją, bo ten ciekawy zabytek dworskiej architektury oplata gąszcz instalacji ciepłowniczych.

Dwory gdańskich patrycjuszy

Wspomniany Konstantynopol był jednym z największych założeń dworskich w podgdańskiej wtedy okolicy. Bogaci patrycjusze na rozwój takich posiadłości faktycznie nie skąpili środków i czasu, W ten sposób pokazywali swoją pozycję i społeczne znaczenie. W wiejskich plenerach odnajdywali też wytchnienie od miejskich zgiełków i hałasów, położone w oddaleniu posiadłości stanowiły bezpieczną oazą podczas szalejących w mieście epidemii.

Z tych wspaniałych niegdyś posiadłości zachowało się całkiem sporo zabytkowych obiektów. Co prawda zachowany Dwór Ferberów niewiele mówi o dawnej świetności okolicy, ale położony niedaleko Dwór Oruński z pięknym parkowym otoczeniem ciekawie nawiązuje do najlepszych czasów patrycjuszowskiego Gdańska.

Podobnie jak Dwór w Królewskiej Dolinie – kiedyś własność wyjątkowo obrotnego i zaradnego kupca Zachariasza Zappio.

Mniej szczęścia miał Dwór w Kuźniczkach (link), który wprawdzie przetrwał w całkiem przyzwoitym stanie, ale został zdominowany przez pobliską industrialną zabudowę. Natomiast w otoczeniu Dworu Piecewskiego wyrosły monumentalne bloki osiedla mieszkaniowego.

Jedno jest pewne – patrycjuszowskich i dworkowych tematów na spotkaniach w Ratuszu Staromiejskim z pewnością nie zabraknie.