To pierwszy gdański bastion zbudowany na podstawie doświadczeń architektów holenderskich. Wykorzystano projekt Korneliusa van den Boscha, nad przebiegiem prac czuwał Piotr Jansen. Obiekt usypano m. in. z miejskich śmieci, tych w zatłoczonym Gdańsku nigdy nie brakowało.
Powstał pięciokątny masyw ziemny, głęboko wysunięty przed linię obrony i wzmocniony podwójną fosą. W latach 1623-1636 oprócz bastionu Żubr powstało wiele podobnych obiektów obronnych: m.in. bastiony Wilk, Lis, Ryś, Gniady Koń czy Jednorożec. Wytrwałości jak i nazewniczej fantazji dawnym gdańszczanom nie brakowało…
Bastion Żubr – nazewnicza karuzela
Przez wiele stuleci opisywany bastion funkcjonował pod nazwą „Auerochs” („Tur”), obecne określenie „Żubr” zniekształca historię tego nazewnictwa. Fortyfikacyjny obiekt określano również jako „Maidloch”, co oznacza „Babi Dół”, aczkolwiek pojawiło się też wytłumaczenie: „dębowy zagajnik, którego lepiej unikać”. Z odczytaniem znaczenia starych nazw rzadko kiedy jest łatwo , o ich interpretację językoznawcy spierają się niekiedy latami.
Bastion wyposażono w nadszaniec, do jego szczytu prowadzą kręte chodniki, wykorzystywane kiedyś do mozolnego wtaczania artylerii. Ze szczytu podziwiać można panoramę południowego ciągu gdańskich fortyfikacji. Doskonale widać Śluzę Kamienną, to arcydzieło XVII-wiecznej myśli hydrotechnicznej.
Z drugiej strony pozostałości obronnej bramy kolejowej, przez którą pociągi wjeżdżały kiedyś w obszar miasta Gdańska. Wspomniane zabytki niestety w stanie krytycznym. U podnóża bastionu również ciekawy pomnik upamiętniający powojennych osadników gdańskich o kresowym rodowodzie.
W kurtynie między bastionami Żubr i św. Gertrudy znajduje się Brama Nizinna zbudowana w roku 1626 według koncepcji Jana Strakowskiego.
Zobacz też – Szafa pancerna na broń: Przegląd najlepszych modeli dostępnych na rynku i ich kluczowych cech
Ze szczytu Bastionu Żubr podziwiać można rozległą i interesującą panoramę Gdańska – fotografie w galerii zdjęć poniżej wpisu.
