Na wystawie przedstawienie fenomenu prywatnej religijności późnośredniowiecznych Niderlandów, gdzie wierni szukali też osobistej wiary poza liturgicznym obszarem i jakby dalej od formalnej narracji hierarchicznego Kościoła. W tej części Europy na znaczeniu zyskał nurt „devotio moderna”, w którym zawierały się pragnienia pozaliturgicznej pobożności – o indywidualnym i niemal mistycznym charakterze. Być może i z tych dążeń zrodziły się reformacyjne sukcesy w krajach niderlandzkich.
Wystawa opowiada o fenomenie niderlandzkiej dewocji osobistej
Eksponaty pochodzą z polskich zbiorów państwowych, kościelnych i prywatnych. Na wystawie m.in. dzieła Alberta Boutsa, Joosa von Cleve i Quentina Massysa – wspomniani artyści specjalizowali się w malarstwie na potrzeby dewocji osobistej.
Wśród eksponatów unikatowa kolekcja modlitewników, które niegdyś wprowadzały rytm w bieg dnia i niejako sakralizowały codzienną pracę i wykonywane czynności. Prezentowane modlitewniki niderlandzkie pochodzą ze zbiorów polskich, głównie z Biblioteki Czartoryskich Muzeum Narodowego w Krakowie.
W prezentowanych zbiorach również ciekawe metaloryty i miedzioryty dewocyjne, które naklejane na ściany czy wklejane do kodeksów i modlitewników też wprowadzały religijną treść w pozakościelne obszary życia codziennego. Wystawiane eksponaty pochodzą ze zbiorów Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk. Absolutnym unikatem jest tapiseria z początku XVI wieku z przedstawieniem Świętej Rodziny. Na świecie zachowało się zaledwie kilkanaście takich dzieł sztuki. Ciekawostką rekonstrukcja wnętrza mieszczańskiego znanego z niderlandzkiej ikonografii Zwiastowania, przestrzeń wypełniają autentyczne średniowieczne meble, dewocjonalia i przedmioty codziennego użytku.
Wystawa opisuje więc fenomen niderlandzkiej dewocji osobistej z pogranicza średniowiecza i nowożytności, nasuwa też refleksję o odejściu tego regionu od systemu duchowych wartości i związanej z tym pustką i podatnością na zagrożenia.
Zamieszkać z Chrystusem i Marią. Sztuka dewocji osobistej w Niderlandach w latach 1450-1530. Wystawa ze zbiorów polskich.
Muzeum Narodowe W Gdańsku, Oddział Zielona Brama
Ul. Długi Targ 24, Gdańsk 80-828
Wystawa do dnia 28 lutego 2018