Wystawa funkcjonuje w ładowniach muzealnego „Sołdka” – pierwszego pełnomorskiego statku zbudowanego w powojennej Polsce. Eksponaty, filmy i multimedialne prezentacje dotyczą tematyki wodowania statków i związanej z nią symboliki i ceremonialności. Kiedyś dziobnice wodowanych jednostek uroczyście polewano winem, a na początku XIX wieku upowszechnił się zwyczaj rozbijania butelki o burtę. W takim uroczystym wprowadzeniu statku na wodę szukano szczęścia oraz pomyślności dla załogi i armatora.
Pierwszą matką chrzestną polskiego statku stała się Helena Sołdek
Wystawa „Matki i Statki” szeroko opisuje przywołaną wyżej tematykę. Wśród eksponatów fragmenty listów, artykuły z gazet i indywidualne historie matek chrzestnych. Do tego emocjonalne przedstawienie dziejów statku: od idei jego budowy, fazy projektowania i narodzin kadłuba przez wodowanie, pierwsze rejsy aż do przejścia na karty historii.
Po ceremonialnym rozbiciu butelki matka chrzestna wypowiada sentencję: „Płyń po morzach i oceanach, rozsławiaj sławę polskiego stoczniowca i marynarza, przynoś chwałę Rzeczpospolitej Polskiej. Nadaję ci imię…”
W roli pierwszej polskiej matki chrzestnej wystąpiła Helena Sołdek, której mąż został wydelegowany do roli przodownika pracy i patrona wodowanej jednostki. Wśród kolejnych matek m. in. pisarki (Alina Centkiewiczowa i statek „Wrocław”), aktorki (Ryszarda Hanin i statek „Lenino”) czy też pierwsze damy Rzeczypospolitej. W życiu tych postaci nierzadko sporo fascynujących wątków i historii.
Na ceremonii nie koniec, bo matki chrzestne również i potem interesują się losami „swoich” statków. Podtrzymują kontakt z załogą, biorą też udział w promocji morskiego dorobku Polski. Zatem rola poważna i znacznie wykraczająca poza rozbicie butelki o burtę.
Współorganizatorem wystawy Klub Matek Chrzestnych Statków Armatorów Wybrzeża Gdańskiego.
Wystawa „Matki i Statki”
Statek „Sołdek” – Oddział Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku
Wystawa czynna do 31.10.2017
