Długa na 25 kilometrów rzeka była kiedyś określana mianem Wisły Elbląskiej, aczkolwiek uchodzi do Zalewu Wiślanego w sporym oddaleniu od tego ciekawego miasta.
Szkarpawa odgrywała ważną rolę w gospodarce Żuław Wiślanych, z wykorzystaniem jej nurtu transportowano towary do pobliskich ośrodków handlowych: Nowego Stawu, Malborka, czy wspomnianego wyżej Elbląga.
Obecnie opisywana rzeka odgrywa ważną rolę w lokalnej turystyce wodnej, dzięki budowie niezbędnej infrastruktury i przebudowie niektórych mostów zwodzonych powstała tzw. Pętla Żuławska – wodna trasa ciekawie spinająca historyczne i hydrotechniczne atrakcje okolicy.
Przez opisywaną rzekę prowadzi najkrótsza trasa na Kanał Elbląski i jeziora Pojezierza Iławskiego, w sezonie jest więc gęsto uczęszczana przez jednostki pływające różnych klas i gabarytów.
Wzdłuż nurtu Szkarpawy ciekawych obiektów też nie brakuje. Rzeka oddziela się od Wisły w Gdańskiej Głowie – rozwidleniu o wielkim niegdyś znaczeniu strategicznym. Panowanie nad tym węzłem wodnym umożliwiało kontrolę żeglugi wiślanej, z tej kluczowej możliwości z wielką szkodą dla Gdańska korzystały choćby wojska szwedzkie, blokujące Wisłę podczas przewlekłych zmagań tzw. potopu.
Z dawnego fortu zachowało się ledwie widoczne zarysowanie w terenie, za to do dzisiaj funkcjonuje zabytkowa śluza z malowniczym mostkiem obrotowym. Potężne wrota przeciwpowodziowe chronią Żuławy przed nadmiarem wód wiślanych, w 2010 roku ze względu na wysoki poziom wody wrota pozostawały zamknięte przez 2 miesiące!
Następnie Szkarpawa przecina obszar Żuławek, w tej sporej wsi aż cztery domy podcieniowe, tak charakterystyczne w dawnym krajobrazie Żuław Wiślanych. W Drewnicy funkcjonuje nowoczesny most zwodzony, przez wiele lat w roli przeprawy służył w tym miejscu archaiczny most pontonowy.
Na 15 kilometrze przebiegu od Szkarpawy oddziela się Wisła Królewiecka, która płynie dalej jako osobne ramię i uchodzi do Zalewu Wiślanego w okolicy miejscowości Kobyla Kępa.
Dwa ramiona przecinają obszar Rybiny i z tej przyczyny w tej niewielkiej wiosce unikatowe nagromadzenie aż trzech zabytkowych mostów zwodzonych – dwóch drogowych i jednego kolejowego.
Technicznych ciekawostek nie koniec. Szkarpawa uchodzi do Zalewu Wiślanego w miejscowości Osłonka i tam stacja pomp o strategicznym znaczeniu, chroniąca wielki obszar Żuław Wiślanych przed zalaniem. W pobliżu przywołanej powyżej Rybiny stacja pomp w Chłodniewie z największą wydajnością w Europie!
Wspomniane obiekty zostały zniszczone w 1945 roku przez wycofujące się wojska niemieckie, w rezultacie ziemie żuławskie zostały zalane wodą. Niemcy złośliwie zapowiadali kilkadziesiąt lat osuszania tych obszarów, ale Polacy uporali się z tym wielkim wyzwaniem w wielokrotnie krótszym czasie (do połowy lat 50-tych), biorąc pod uwagę ówczesne zniszczenia i okoliczności był to wyczyn godny pisemnego upamiętnienia. Osuszenie Żuław było możliwe dzięki sprawnej odbudowie wspomnianych stacji pomp.
Rzeka Szkarpawa na całej swojej długości łagodnie meandruje, jej brzegi porastają szuwary i trzcinowiska. Prawie na całym przebiegu koryto zabezpieczają wały przeciwpowodziowe. Nurt zasilają Linawa oraz Tuga, korytem tej drugiej rzeki można dostać się do Nowego Dworu Gdańskiego i Nowego Stawu. Ze szkarpawskiego koryta korzystają czaple siwe, a wielu miejscach bobry założyły swoje żeremia. Zatem niemałe walory przyrodnicze. W końcowym odcinku rzeka niepostrzeżenie łączy się z zawężonym akwenem Zalewu Wiślanego.
Szkarpawę chwalą wędkarze, którzy w ciszy i spokoju wypatrują szczupaków, okoni i sandaczy. To również idealna trasa dla kajakarzy, także tych zupełnie niedoświadczonych. Zaleca się jednak unikanie akwenu Zalewu Wiślanego, niebezpiecznego dla kajaków i mniejszych jednostek.
INFORMACJE
Rzeka Szkarpawa
Długość – 25, 4 km;
Średnia głębokość – 2,5 m;
Głębokość maksymalna – 6 m;
Początek – Gdańska Głowa;
Ujście – Zalew Wiślany.
