Bez wielkiej przesady Gdynię nazwać można „miastem z morza i marzeń”. Odbudowana Rzeczpospolita pilnie potrzebowała własnego i niezależnego ośrodka portowego, takiego gospodarczego okna na świat. W budowie Gdyni wyrażono też pragnienie nowoczesności i optymistycznego spojrzenia na nadchodzące dekady.
Gdynia – miasto z morza i marzeń…
Okres międzywojennego dwudziestolecia to rzeczywiście czas gdyńskiego fenomenu, którego odpowiednika trudno szukać w innych krajach Europy czy nawet świata! W ciągu dwóch dekad Gdynia z niewielkiej rybackiej wioski zmieniła się w wielki organizm miejski i najnowocześniejszy port w basenie Morza Bałtyckiego.
W wątkach lokalnej historii pojawiały się też postacie o kluczowych dla Polski zasługach: marszałek Józef Piłsudski, minister Eugeniusz Kwiatkowski czy też generał Mariusz Zaruski. Nie brakowało też dziejowych trudności i dramatów. Rezultatem niemieckiej agresji z września 1939 roku były późniejsze wysiedlenia gdyńskiej ludności i egzekucje w pomorskich lasach.
W czasach Polski Ludowej gdyńskie ulice stały się przestrzenią antytotalitarnego sprzeciwu, za odważne wystąpienie wielu mieszkańców zapłaciło ceną własnego życia. W Gdyni rozpoczął się też trójmiejski etap trzeciej wizyty Jana Pawła II w Polsce, której kulminacją była gdańska msza św. dla 800 tysięcy wiernych. Historia miasta rzeczywiście ciekawa i podkreślenie gdyńskich dziejów działaniem muzealnej placówki było coraz bardziej konieczne i oczywiste.
Muzeum Miasta Gdyni zostało powołane 1 stycznia 1983 roku. Przez kolejne dwie dekady dyrekcja działała w skromnym budynku przy ul. Starowiejskiej 30, w którym swego czasu mieszkał Antoni Abraham – wybitny działacz zasłużony w obronie polskiej tożsamości Pomorza.
Systematycznie gromadzono zbiory, organizowano ciekawe wystawy, zatem długie wyczekiwanie na muzealną siedzibę z prawdziwego zdarzenia nie było czasem straconym.
Po wieloletnich staraniach i zabiegach muzeum doczekało się okazałego i nowoczesnego budynku, uroczyste otwarcie placówki w nowej lokalizacji odbyło się 16 listopada 2007 roku w obecności Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.
Zbiory w Muzeum Miasta Gdyni
Placówka działa w lokalizacji ważnej i często odwiedzanej – w pobliżu Muzeum Marynarki Wojennej (ten sam budynek), miejskiej plaży i cieszącego się wielkim uznaniem Teatru Muzycznego.
W muzealnych zbiorach ponad 40 tysięcy fotografii dokumentujących narodziny i rozwój gdyńskiego fenomenu oraz najważniejsze wydarzenia w dziejach miasta. W tej ogromnej kolekcji dwa unikaty: album pracowni Foto-Elite z 1929 roku i drugi z 1946 roku, dedykowany Eugeniuszowi Kwiatkowskiemu, z przedstawieniem pracy portu i wojennych zniszczeń. W kolekcji ponad 3 tysięcy pocztówek sporo ujęć Gdyni sprzed 1920 roku, zatem z „przedmodernistycznej” jeszcze epoki.
Życie codzienne gdynian dokumentują dowody osobiste, metryki chrztów, ślubów czy też dyplomy. Na szczególną uwagę zasługują pamiątki po Tadeuszu Wendzie, Eugeniuszu Kwiatkowskim czy też wybitnym malarzu Wacławie Szczeblewskim. Zbiory kartograficzne opisują Gdynię i okolice od XVII stulecia po czasy współczesne. Już w XVII wieku inżynier Fryderyk Getkant postulował budowę portu w gdyńskiej okolicy, na realizację tych propozycji przyszło poczekać trzysta lat…
W Dziale Historycznym sporo przedmiotów codziennego użytku: urządzeń kuchennych, mebli, audiowizualnego sprzętu i świetnej kolekcji damskiej odzieży. Sporo też pamiątek nawiązujących do Józefa Piłsudskiego, Józefa Hallera, Tadeusza Wendy czy Eugeniusza Kwiatkowskiego.
W Dziale Sztuki kilka tysięcy dzieł artystów związanych z Gdynią i regionem: Antoniego Suchanka, Mariana Mokwy czy Wacława Szczeblewskiego. Na szczególną uwagę zasługuje największa w Polsce kolekcja obrazów Maksymiliana Kasprowicza, który pół wieku mieszkał w Gdyni i z tego miasta czerpał inspirację wybitnej twórczości.
Przywołane powyżej zbiory i eksponaty ułożono w kompozycję wystawy stałej „Gdynia – dzieło otwarte”. Ekspozycja porusza wiele wątków gdyńskiej historii, skłania do refleksji i zadumy, nasuwa też pytania o przyszłość gdyńskiego fenomenu…
W muzeum działa też biblioteka z ciekawym i spójnym księgozbiorem. W zasobach ponad 11 tysięcy woluminów opisujących historię miasta i okolic, czasy II Rzeczypospolitej, specyfikę gospodarki morskiej i wiele innych wątków i zagadnień.
Wystawa „Gdynia – dzieło otwarte” w Muzeum Miasta Gdyni
W pierwszej części wystawy chronologiczne przedstawienie gdyńskich dziejów z naciskiem na najważniejsze i najtrudniejsze zarazem wydarzenia. Wystawa podzielona jest na tematyczne bloki:
W tej części wskazanie znaczenia budowy gdyńskiego portu. Zbudowany w latach 20 i 30-tych ubiegłego stulecia stał się polskim „oknem na świat” i chyba też najważniejszym osiągnięciem w krótkich dziejach II Rzeczypospolitej.
Przedstawienie Gdyni podczas II wojny światowej. Zajęte przez Niemców miasto z polecenia Adolfa Hitlera przemianowano na Gotenhafen, wkrótce potem rozpoczęły się brutalne wysiedlenia i masowe egzekucje w pomorskich lasach. Na wystawie m.in. wielkie zdjęcie pancernika „Gneisenau”, którego wrak przez kilka powojennych lat blokował główne wejście do gdyńskiego portu.
Podtytuł nawiązuje do Pomnika Braterstwa Polsko-Radzieckiego, którego monumentalna bryła przez wiele dekad dominowała w przestrzeni Skweru Kościuszki. Gdyńska Natasza stała się symbolem podporządkowania sowieckiej ideologii, tragiczną kulminacją tego rozdziału była krwawa pacyfikacja protestów robotniczych w grudniu 1970 roku.
W zwartą narrację umiejętnie wpleciono techniki multimedialne, ich sensowne wykorzystanie nie zakłóca odbioru wystawy.
W drugiej części przedstawienie różnych aspektów gdyńskiej historii. Eksponaty opisują dzieje Polskiej Marynarki Wojennej, losy lokalnej społeczności żydowskiej, czy też blaski i cienie marynarskiego życia.
W tej części również multimedialne gry oraz możliwość wysłania listu pocztą butelkową.
Muzeum Miasta Gdyni
ul. Zawiszy Czarnego 1, 81-374 Gdynia
Tel.: 48 58 662 09 10
www.muzeumgdynia.pl
