Zabytki

Kościół św. Stanisława Biskupa Męczennika

InfoGdansk
24 listopada, 2016

Budynek obecnego kościoła powstał na początku XX wieku jako część kompleksu koszarowego. W obiekcie funkcjonowała m.in. ujeżdżalnia koni. Po I wojnie światowej zabudowa stała się własnością państwa polskiego, nieco później pojawił się pomysł dostosowania budynku do celów kultu religijnego. W okolicy mieszkało wielu Polaków, którzy w rejonie dzisiejszych ulic Legionów, Chrobrego i Kościuszki tworzyli tzw. Polenhof. Prace adaptacyjne ruszyły w 1924 roku, w trakcie późniejszych działań m.in. dobudowano wieżę.

Proboszczem kościoła św. Stanisława był ks. Bronisław Komorowski

Obiekt początkowo działał jako kaplica, dopiero w 1934 roku dokonano konsekracji kościoła. Do 1932 roku (początek działania kościoła Chrystusa Króla) była to jedyna gdańska świątynia dla polskich katolików, stanowiła zatem ważny ośrodek działalności nie tylko religijnej, a również patriotycznej. Wielka w tym zasługa ks. Bronisława Komorowskiego, proboszcza opisywanej świątyni. Kościół podlegał wtedy pod niemiecką parafię Najświętszego Serca Jezusowego, stąd starania polskich środowisk o powołanie tzw. parafii personalnej, inicjatywa została jednak zablokowana przez prohitlerowskich polityków i urzędników.

Ksiądz Komorowski został aresztowany już w pierwszym dniu wojny, tak rozpoczęło się męczeństwo tego wybitnego kapłana. Szlak wiódł przez Victoriachule i KL Stutthof, tam w dniu 22 marca 1940 ksiądz został zamordowany. W sakralnych wnętrzach urządzono wojskową halę samochodową, przepadło też wyposażenie świątyni. Obiekt był wykorzystywany przez wojsko również po II wojnie światowej, dopiero w 1956 roku rozpoczęto starania o odzyskanie kościoła. Ówczesne władze nie chciały o tym słyszeć.

Walka o odzyskanie kościoła św. Stanisława

Przez pewien czas w dawnym kościele działała baza Gdańskiego Przedsiębiorstwa Transportu Budownictwa, na potrzeby tej placówki powstały dwa kanały naprawcze, do wnętrza prowadziły dwie wielkie bramy wjazdowe.

Nie zrezygnowano ze starań o odzyskanie budynku, na uwagę zasługuje cierpliwość biskupa Edmunda Nowickiego oraz wsparcie wielu gdańskich grup i środowisk, m.in. członków byłej Polonii w Wolnym Mieście Gdańsku. Wreszcie w 1971 roku władze przekazały budynek na cele kultu religijnego, w dniu 24.12.1971 ksiądz biskup Lech Kaczmarek poświęcił kościół i odprawił w świątyni pierwszą mszę świętą.

Przez wiele lat parafię prowadził ks. prałat Andrzej Rurarz, postać wybitnie zasłużona w lokalnych dziejach.

Wyposażenie świątyni współczesne. W ołtarzu głównym przedstawienie Kościoła jako łodzi prowadzonej przez Chrystusa ku zbawieniu. Wewnątrz również dwa ołtarze boczne: z wizerunkiem MB Częstochowskiej, drugi z przedstawieniem św. Stanisława Biskupa Męczennika i portretem bł. ks. Bronisława Komorowskiego. Ciekawie prezentują się witraże z kompozycją motywów roślinnych i geometrycznych. W kościele tablice pamiątkowe: upamiętnienie księdza Rurarza, druga nawiązuje do postaci ks. biskupa Zygmunta Pawłowicza, który w tym kościele został ochrzczony.

Przy kościele działa Sala Tradycji parafii św. Stanisława, tam pamiątki związane z dziejami świątyni i tej części Gdańska: stare dokumenty, mszał z 1924 r., przedwojenne szaty liturgiczne.

INFORMACJE

Kościół św. Stanisława Męczennika w Gdańsku;
Aleja Legionów 13, 80-444 Gdańsk
www.stanislawbiskup.pl