InfoGdańsk

To jedyny barokowy kościół gdańskiego Śródmieścia. Świątynia powstała w latach 1678-81 z inicjatywy tutejszych katolików wspartych przez króla Jana III Sobieskiego. W XVII stuleciu gdańscy katolicy stanowili pozbawioną znaczenia mniejszość, co nie mogło podobać się wychowanym w duchu kontrreformacji polskim monarchom. Król udzielił też pomocy finansowej (darowizna 20 000 polskich złotych), największym jednak wkładem stał się testamentowy zapis (80 000 tysięcy polskich złotych) prymasa Andrzeja Olszowskiego.

Kaplica Królewska to jedyny barokowy kościół w centrum Gdańska

Świątynia jest potocznie określana jako Kaplica Królewska, nazwa podkreśla monarsze zasługi Jana III Sobieskiego. Budowa kaplicy była jedynym trwałym osiągnięciem wyjątkowo długiej (sierpień 1677-luty 1678) wizyty królewskiej w Gdańsku, niepowodzeniem zakończyły się tajne plany podporządkowania Prus Książęcych i próby reformy miejskiego ustroju. Właściwe wezwanie świątyni rozbudowane, to kościół św. Ducha, Jana Chrzciciela i Andrzeja Apostoła.

Architektoniczną koncepcję opracował Tylman z Gameren, a nadzór nad pracami budowlanymi prowadził Bartłomiej Ranisch. Barokowa aranżacja fasady to najprawdopodobniej dzieło Andreasa Schlütera Młodszego, ten wybitny rzeźbiarz gdańskiego pochodzenia działał też w Warszawie, później w Berlinie i Petersburgu.

Artysta potwierdził niezwykły talent, bo fasada kaplicy jest uznawana za jedno z najwybitniejszych dzieł sztuki barokowej na Pomorzu. Warto zwrócić uwagę na typowy dla baroku portal z przerwanym przyczółkiem. Wyraźnie widać pilastrowy podział na trzy części, nad każdą z nich kopuła. W fasadzie również wątki iluzyjne – wielka brama prowadzi na dziedziniec plebanii, a kościelne wejście kryje się za dość niepozornymi drzwiami widocznymi po prawej stronie. W fasadzie efektowny herb Rzeczypospolitej przytrzymywany przez anielskie postacie.

Zobacz też – Mobilny serwis opon w Gdańsku – rewolucja w wymianie i naprawie opon

W 1945 roku budynek kaplicy przetrwał zagładę miasta, przepadło natomiast wyposażenie świątyni. Kaplica Królewska funkcjonuje w ramach parafii Wniebowzięcia NMP, której główną świątynią jest kościół Mariacki.