W pobliżu tak zwanego Dworca Integracyjnego w Kartuzach zobaczyć można efektownie odnowioną lokomotywę, która przypomina o komunikacyjnym znaczeniu tej ciekawej miejscowości.
Lokomotywa z tendrem stoi pomiędzy dworcem autobusowym a parkingiem samochodowym. Zabytkowy parowóz został w tym miejscu ustawiony w czerwcu 2021 roku.
Zabytkowa lokomotywa w Kartuzach
Opisywana lokomotywa powstała w 1942 roku w zakładach Henschel w Kassel. Po II wojnie światowej została włączona w tabor Polskich Kolei Państwowych i pracowicie obsługiwała składy towarowe na trasach w północnej części kraju.
Eksploatacja lokomotywy dobiegła końca pod koniec 1990 roku, wkrótce potem parowóz stanął jako pomnik przy kartuskim dworcu PKP.
Niestety z biegiem lat postępowała dewastacja starej lokomotywy. Parowóz przyciągał uwagę złomiarzy, ewentualnie skutecznie zasłaniał amatorów plenerowej degustacji napojów procentowych.
Szansa na odmianę tego niekorzystnego stanu rzeczy nastała w 2018 roku, gdy zabytkowa lokomotywa została kupiona przez kartuski samorząd.
Prace renowacyjne rozpoczęły się jesienią 2020 roku, ich zakres objął między innymi roboty ogólnonaprawcze, ślusarskie, spawalnicze i malarskie. Znaczącego wsparcia udzieliła spółka PKP PLK dzięki której prace odbyły się na należącym do kolei terenie, dzięki temu odpadły bardzo wysokie koszty transportu.
Kartuska lokomotywa przed renowacją.
Koszt przeprowadzonych prac wyniósł 250 tys. zł, renowacja odbyła się w ramach projektu Kompleksowej Rewitalizacji Centrum Kartuz dofinansowanego z Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020.
Ustawiona przy Dworcu Integracyjnym lokomotywa przypomina więc o roli i znaczeniu Kartuz w działaniu lokalnej sieci komunikacyjnej. Warto przypomnieć – kolej dotarła do Kartuz w 1886 roku, gdy rozwijająca się miejscowość zyskała połączenie z Pruszczem Gdańskim. Potem doszły połączenia z Kościerzyną, Lęborkiem, Gdańskiem (przez Starą Piłę) i Kartuzy stały się ważnym węzłem lokalnej sieci kolejowej.
Zobacz też – Tanie Hotele Gdańsk — zarezerwuj pobyt i poznaj to miasto
Niestety lata 90-te przyniosły likwidację większości tych połączeń Po kilku dekadach stagnacji z wolna lokalna kolej zyskuje na znaczeniu. Dzięki pracom pracom na tzw. „bajpasie kartuskim” i kompleksowej modernizacji lokalnej trakcji i infrastruktury kolejowej – dojazd kolejowy z Kartuz do Gdańska będzie szybszy od przejazdu samochodem.
Zabytkowa lokomotywa będzie więc przypominać, że właściwie wykorzystana kolej zapewnia wygodę i komfortowy czas podróży.
Pomnik kartuskich kolejarzy.
Historyczny parowóz odnosi się też do czasów bohaterstwa i poświęcenia polskich kolejarzy, którzy stracili życie podczas II wojny światowej. Do tego wątku lokalnej historii nawiązuje również niewielki pomnik ustawiony w przestrzeni kartuskiego dworca.
Zakłady kolejowe Henschel
Kartuska lokomotywa powstała w 1942 roku w zakładach Henschel & Sohn w Kassel.
Początki zakładów Henschel sięgają początku XIX wieku, gdy Georg Christian Carl Henschel założył w Kassel odlewnię, w której w 1816 rozpoczął produkcję maszyn parowych. Właciciele bardzo trafnie odczytali przyszłe zapotrzebowanie rynkowe, bo już w 1848 roku w fabryce powstała pierwsza lokomotywa, która znalazła zastosowanie na trasie kolejowej Kurfürst-Friedrich-Wilhelm-Nordbahn.
Zaklady Henschel obok firmy Borsig stały się największym producentem i dostawcą lokomotyw na potrzeby dynamicznie rozwijającej się niemieckiej kolei. Firma nadążała też za technologicznym postępem. Już w 1905 roku z zakładów Henschel wyjechała pierwsza lokomotywa elektryczna, a pięć lat później z napędem spalinowym.
Ponieważ zakłady Henschel były znaczącym producentem uzbrojenia na potrzeby III Rzeszy – fabryki tego potentata były podczas II wojny światowej intensywnie bombardowane.
Po zakończeniu wojny zakłady kolejowe z Kassel zmieniały przynależność właścicielską. Powiązana z pojazdami marka Henschel została ostatecznie wycofana w połowie lat 90-tych ubiegłego stulecia.
Kartuska lokomotywa stanowi więc ciekawy zabytek techniki, przypominający o czasach węgla i pary.
Zabytkowy parowóz może stać się wstępem do przygody z fascynującym tematem kolejnictwa. W położonej niedaleko (33 km) Kościerzynie działa Muzeum Kolejnictwa z prezentacją lokomotyw, wagonów i innych eksponatów związanych z rozwojem kolejowej techniki.
