Historia tego obiektu wyjątkowo bogata, jej wątkami można by obdzielić kilka innych gdańskich zabytków. Neorenesansowy pałacyk powstał w latach 1898-1901 jako siedziba dowództwa gdańskiego garnizonu i był potocznie określany jako Generalkommando. Przy pałacyku wybudowano stajnie i urządzono nieduży park.
Siedziba Wysokich Komisarzy Ligi Narodów
Przeznaczenie eleganckiej rezydencji zmieniało się wraz z coraz szybszą dynamiką gdańskiej historii. Po zakończeniu I wojny światowej ten właśnie budynek upatrzył sobie Richard Haking występujący w Gdańsku jako głównodowodzący alianckimi siłami okupacyjnymi. Gdańskie władze wystosowały natychmiastowy sprzeciw i zaproponowały generałowi mniejszą i zdecydowanie mniej reprezentacyjną willę przy Placu Hanzy. Uparty Anglik nie dał się wymanewrować i też dzięki temu pałacyk przez kolejne dwie dekady był siedzibą Wysokich Komisarzy Ligi Narodów. Ich działalność, stosunek do polskiej mniejszości czy rosnącego w siłę hitleryzmu to temat na zupełnie inne opowiadanie…
Pozbawieni szerszego poparcia nie mogli wstrzymać dramatycznego biegu dziejów. Ostatnim komisarzem był Carl Jakob Burckhardt, wybitnie inteligentny, ale raczej pozbawiony niezbędnej w tym miejscu charyzmy i energii. Już pierwszego dnia wojny pałacyk został przejęty przez władze niemieckie, a komisarz zmuszony do natychmiastowego opuszczenia Gdańska…
Podczas II wojny światowej w obiekcie funkcjonowało Wehrkreiskommando, czyli Zarząd Okręgu Wojsk Lądowych.
Pałacyk w niezłym stanie przetrwał „wyzwolenie” z wiosny 1945 roku i przez kilkanaście kolejnych lat był administrowany przez Komitet Miejski PZPR. I całkowita zmiana biegu dziejów z roku 1957, gdy budynek został przekazany na potrzeby środowisk studenckich. Obiekt stał się siedzibą Klubu Studentów Wybrzeża „Żak” i miejscem rozkwitu wielu fantastycznych i legendarnych dzisiaj inicjatyw kulturalnych.
W „Żaku” działał Teatrzyk Rąk i Przedmiotów „Co To”, teatr Bim-Bom, Jazz Klub, Klub Tańca Towarzyskiego, Klub Dobrej Książki, Klub Wiedzy Politycznej i legendarny Dyskusyjny Klub Filmowy.
Klub „Żak” – Studencki fenomen
„Żak” tętnił twórczym fermentem i kapitalnie rozświetlał gęstniejąca szarość socjalistycznej rzeczywistości. Z klubem na krócej czy dłużej związały się takie postacie jak Zbigniew Cybulski, Jacek Fedorowicz, Bogumił Kobiela, Czesław Niemen, Alina i Jerzy Afanasjew.
W 1958 roku odbył się tu premierowy pokaz filmu „Popiół i diament” z udziałem Zbigniewa Cybulskiego i Andrzeja Wajdy. Dosłownie kilkadziesiąt metrów dalej działał klub „Rudy Kot”, który również stał się kulturalnym i artystycznym fenomenem. Blisko siebie dwa niezależne ośrodki o tak wielkim twórczym znaczeniu, taki przestrzenny zbieg kulturalnej twórczości nie zdarza się zbyt często.
Zobacz też – Jak współpracować z agencją SEO?
W 1978 roku rozpoczął się długo wyczekiwany remont obiektu, chyba nikt w najczarniejszym scenariuszu nie przewidywał zamknięcia budynku na niemal dekadę. W tym czasie KSW „Żak” nadal prowadził ożywioną działalność kulturalną z wykorzystaniem wielu innych obiektów: kin Kameralnego i Helikon, uczelnianych auli, Teatru Wybrzeże czy nawet Wielkiego Młyna.
Po zakończeniu remontu klub wrócił do dawnej siedziby, ale wcześniejszej dynamiki działania już nie odzyskano. Nie sprzyjały czasy, u schyłku PRL-u niemal wszystkich ogarnęły trudne do zwalczenia apatia i zmęczenie. Do legendy przeszedł koncert zespołu „Sztywny Pal Azji”, podczas którego całkiem poważnie obawiano się zawalenia budynku…
W budynku przez pewien czas działało biuro Lecha Wałęsy
Początek kolejnej dekady to już nastrój schyłkowości, legenda „Żaka” była coraz bardziej odległa i nieosiągalna, a i rzeczywistość pokazała swoje szorstkie oblicze – pozbawiony wsparcia i dotacji klub coraz bardziej pogrążał się w długach i niepewności działania.
W klubowej przestrzeni pojawiły się inne ciekawe wątki – do legendy przeszły na przykład organizowane w „Żaku” giełdy komputerowe. W budynku przez pewien czas urzędował też były prezydent Lech Wałęsa, który bezskutecznie próbował odzyskać polityczne wpływy i znaczenie.
Zobacz też – Co warto wiedzieć o pracy komornika sądowego?
W 1995 roku obiekt ostatecznie objęło miasto, a studenci przenieśli się do budynku zajezdni tramwajowej położonej na granicy Strzyży i Wrzeszcza. Po przeprowadzeniu szeroko zakrojonych prac remontowych zabytkowy budynek stał się siedzibą Rady Miasta Gdańska.
Artykuł powstał przy współpracy z:
https://pckf.pl/kasy-fiskalne
