Biblioteka Gdańska prezentuje ciekawą wystawę, której eksponaty przenoszą w złote czasy polskiego budownictwa okrętowego. Wystawa „Statki z Gdańska – ikony PRL-u” przypomina o powojennym rozwoju polskich stoczni oraz statkach pływających pod biało-czerwoną banderą.
Wystawa w PAN Bibliotece Gdańskiej (ul. Wałowa 24) będzie dostępna do 11 lipca 2025 r.
Statki z Gdańska w PAN Bibliotece Gdańskiej
Wystawa przedstawia więc najlepsze czasy polskiego budownictwa okrętowego, gdy każdego roku stocznie opuszczało po kilkadziesiąt pełnomorskich jednostek, a polska bandera była obecna na wszystkich morzach i oceanach.
Głównym celem tej wystawy jest jednak przedstawienie ikoniczności statków. W latach 60-tych ubiegłego stulecia budowanym jednostkom towarzyszyło wielkie zainteresowanie medialne i równie żywy odbiór społeczny.
Wodowania statków były często pokazywane w wydaniach Polskiej Kroniki Filmowej. Wiele jednostek zagościło też na pocztówkach wydawanych na terenie całego kraju.
Na przykład w 1963 roku statki-dziesięciotysięczniki ozdobiły pocztówki o nakładzie 250 tysięcy egzemplarzy. Jednostki Polskich Linii Oceanicznych stały się motywem aż 170 pocztówkowych edycji.
Takie pocztówkowe, oczywiście odgórnie sterowane, fascynacje były fenomenem w światowej skali. Podobnej promocji w obecnych czasach wyraźnie brakuje, bo ogólnospołeczna znajomość morskiej tematyki nie jest delikatnie mówiąc najlepsza.
Prezentowane pocztówki i fotografie zostały podzielone na kilka grup tematycznych. Szczególnie ciekawa jest część „Sołdek i towarzysze”. Warto przypomnieć – od budowy rudowęglowca „Sołdek” rozpoczął się spektakularny rozwój polskiego budownictwa okrętowego.
Wybitny dorobek Janusza Uklejewskiego
Wiele z prezentowanych pocztówek i fotografii przypomina o dorobku Janusza Uklejewskiego – związanego z Pomorzem znakomitego artysty-fotografika.
Janusz Uklejewski (1925-2011) przez kilkadziesiąt lat fotografował trójmiejskie obiekty i zakłady. Wiele artystycznej uwagi poświęcił funkcjonowaniu portów i stoczni.
Artysta doczekał się wielu wystaw indywidualnych oraz ważnych nagród i odznaczeń – Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski, Złotego Krzyża Zasługi i wielu innych.
Formułę opisywanej wystawy ciekawie poszerzyło XII Spotkanie Kolekcjonerów Pocztówek Morskich, w którym wziął udział Jerzy Uklejewski – syn znakomitego artysty-fotografika.
Wzloty i upadki gdańskich stoczni
Na wystawie w PAN Bibliotece Gdańskiej zobaczyć tez można pocztówki z przedstawieniem niemieckich okrętów wojennych. Po zwycięskiej wojnie z Francją w 1870 roku Stocznię Cesarską z Gdańska zasiliły spore kwoty z pozyskanej kontrybucji. Wkrótce potem rozbudowany zakład został dosłownie zasypany zleceniami na budowę okrętów wojennych.
Natomiast przegrana I wojna światowa przyniosła demilitaryzację miasta i zakaz produkcji wojennej w gdańskich stoczniach. Tych zawirowań nie przetrwała Stocznia Klawitterów działająca u ujścia Motławy do Martwej Wisły.
Powojenny rozkwit polskiego budownictwa okrętowego wynikał z politycznego i gospodarczego podporządkowania wpływom Związku Radzieckiego. Przemiany polityczne z przełomu lat 80 i 90-tych ubiegłego stulecia oznaczały więc prawdziwe trzęsienie ziemi w działaniu polskiej branży stoczniowej. Pozostały jednak piękne fotografie, pocztówki i cenne wspomnienia gdańskich stoczniowców, które stanowią oś opisywanej wystawy.
