InfoGdańsk

Kolejna prezentacja w ramach Eksponatu Miesiąca dotyczy polskiej pomocy udzielanej ludności żydowskiej podczas II wojny światowej. Wśród okupowanych przez III Rzeszę krajów europejskich tylko w Polsce takie działania były penalizowane karą śmierci, a wyroki przez stronę niemiecką bezwględnie wykonywane.

Prawie 7 tysięcy Polaków otrzymało medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”

Pomimo tych drakońskich rozporządzeń to Polakom przyznano najwięcej medali „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”, w przeciwieństwie do administracji okupowanej Francji czy Holandii Polacy nie byli też systemowo zaangażowani w organizację „Ostatecznego Rozwiązania”.

W prezentowanych eksponatach historyczna jednoznaczność i jednocześnie wielka wartość emocjonalna. Dwujęzyczne Bekanntmachung nie zostawia żadnych wątpliwości, z plakatu można m.in. wyczytać:

Gemäss der gleichen Vorschrift unterliegen Personen, die solchen Juden wissentlich Unterschlupf gewähren, Beköstigung verabfolgen oder Nahrungsmittel verkaufen, ebenfalls der Todessstrafe.

co oznacza:

Według tego rozporządzenia, osobom, które takim żydom świadomie udzielają przytułku, dostarczają im jedzenia lub sprzedają artykuły żywnościowe, grozi również kara śmierci.

Prezentowane obwieszczenie zostało wywieszone we wrześniu 1942 roku w okupowanej Częstochowie. Poniżej ozdobny kilim należący do żydowskiej rodziny Jomtefów, która przeżyła wojnę dzięki pomocy i zaangażowaniu polskich sąsiadów.

Bohaterstwo rodziny Joniuków

Jan i Jadwiga Joniukowie przed II wojną światową prowadzili gospodarstwo rolne niedaleko Sokołowa Podlaskiego. Po wybuchu wojny wspierali Jomtefów żywnością, a po wydostaniu ich z węgrowskiego getta ukrywali na poddaszu własnej stodoły. Jomtefowie przeżyli wojnę, potem mieszkali w Kanadzie i Izraelu. W 1983 roku rodzina Joniuków otrzymała medal „Sprawiedliwych wśród Narodów Świata”.

Eksponat został pokazany nieprzypadkowo i wpisuje się w trudny proces obrony historycznej prawdy. Narracja dotyczącą tej tematyki jest w świecie przedstawiana w sposób wybiórczy, niepełny, często podporządkowany niejasnym intencjom i oczekiwaniom.