InfoGdańsk

Muzeum Gdańska zaprasza na wykład dotyczący budowy i funkcjonowania Grunwaldzkiej Dzielnicy Mieszkaniowej. Spotkanie odbędzie się w Ratuszu Głównego Miasta w dniu 11 kwietnia, wykład poprowadzi dr Klaudiusz Grabowski.

Warto pamiętać, że powojenny zapał budowlany ogarnął nie tylko podnoszone z ruin Główne Miasto, lecz także obszar mniej zniszczonego Wrzeszcza. Nowa zabudowa Alei Grunwaldzkiej miała stać się nowoczesną wizytówką socjalistycznego ustroju i zabiegającego o społeczne uznanie państwowego reżimu.

Wykład w Muzeum Gdańska – Grunwaldzka Dzielnica Mieszkaniowa

Socrealizm kojarzy się z warszawskim Pałacem Kultury, Marszałkowską Dzielnicą Mieszkaniową oraz krakowską Nową Hutą. Także w Gdańsku miało powstać rozległe założenie z monumentalnymi budynkami. Grunwaldzka Dzielnica Mieszkaniowa miała zająć centralną część Wrzeszcza i stać się nowym centrum usługowo-handlowym dla podnoszącego się z ruin miasta.

Z ambitnych planów nie zrealizowano zbyt wiele, jednak zabudowa dzielnicy z lat 50. nadaje jej wielkomiejskiego sznytu.

W trakcie wykładu dr Klaudiusz Grabowski przedstawi kulisy powstania GDM, niezrealizowane pomysły, oraz osoby odpowiedzialne za jej budowę.

Grunwaldzka Dzielnica Mieszkaniowa – echa powojennej rozbudowy Gdańska

W tym przyciągającym uwagę ciągu zabudowy kryje się sporo ciekawych wątków powojennych dziejów Gdańska. Na początku lat 50-tych ubiegłego stulecia w zniszczonym Śródmieściu trwała odbudowa – próba uratowania historycznego dziedzictwa nadmotławskiego miasta. Natomiast w mniej zniszczonym i oddalonym od centrum Wrzeszczu planowano architektoniczno-urbanistyczną manifestację potęgi państwa i ustroju socjalistycznego.

Stąd plan budowy monumentalnej Grunwaldzkiej Dzielnicy Mieszkaniowej dla 80 tys. mieszkańców oraz niezbędnej infrastruktury – szkół, przedszkoli, sklepów i gmachów użyteczności publicznej.

Inwestycji towarzyszyło spore zainteresowanie mediów, wiele artykułów ukazało się na przykład na łamach popularnego Dziennika Bałtyckiego. Ambitnie zarysowane plany zrealizowano tylko częściowo. Powstała szeroka arteria komunikacyjna z niezależnym torowiskiem i dodatkową jezdnią od strony wschodniej, do tego ciągi zabudowy po obu stronach poszerzonej Grunwaldzkiej. Z wielkim zainteresowaniem przyjęto otwarcie Powszechnego Domu Towarowego, w którym przez kilka późniejszych dekad zaopatrywali się również mieszkańcy z bardziej oddalonych dzielnic Gdańska.

Zobacz też – Kulinarne oblicze Trójmiasta: Smakuj każdy moment

Zapowiadane gmachy użyteczności publicznej nigdy nie powstały, ale i tak przestrzeń Grunwaldzkiej Dzielnicy Mieszkaniowej przyciągała nieźle zaopatrzonymi sklepami i ofertą popularnych restauracji. Zaproponowane rozwiązania okazały się być bardzo trwałe, czego kolejnym przykładem kilkudziesięcioletnia działalność Domu Książki u zbiegu Alei Grunwaldzkiej i ulicy ks. Leona Miszewskiego.

W połowie lat 50-tych nastąpiło odejście od sztywnych kanonów socrealistycznej architektury, a inwestycyjny rozmach przeniósł się na tereny łatwiejsze w urbanistycznym planowaniu. W 1959 roku rozpoczęła się budowa osiedlowego Przymorza.

Dopiero kilkanaście lat później w przestrzeni Grunwaldzkiej Dzielnicy Mieszkaniowej powstała wysokościowa dominanta – charakterystyczny wieżowiec zwany potocznie Dolarowcem.

Zmierzch handlowej popularności tej części Wrzeszcza przyniósł dopiero początek XXI wieku i powstanie komercyjnych kompleksów – GCH Manhattan i przede wszystkim Galerii Bałtyckiej.