Wystawa czasowa w Muzeum II Wojny Światowej dotyczy tragicznych losów polskich jeńców wojennych w sowieckiej niewoli.
Na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow wojska Związku Radzieckiego wkroczyły w dniu 17 września 1939 r. na wschodnie ziemie Rzeczypospolitej, sowieckim agresorom ostatecznie przypadła połowa polskiego obszaru. Natychmiast do systematycznych działań przystąpiły formacje NKWD, falą represji i aresztowań objęto osoby uznane za potencjalnie niebezpieczne wobec narzuconego reżimu. Aresztowanych osadzono w obozach w m.in. Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie.
Józef Stalin sugerował ucieczkę polskich oficerów do Mandżurii…
Taki był początek męczeństwa polskich obywateli, na mocy tajnej uchwały Biura Politycznego KC WKP (b) wiosną 1940 roku zamordowano ponad 21 tys. aresztowanych wcześniej oficerów, policjantów, pograniczników i cywilów. Egzekucje prowadzono m.in. w Katyniu, Charkowie, Twerze, Mińsku i Kijowie.
Polski rząd na uchodźstwie wystosował blisko 200 not do władz z ZSRR z pytaniem o losy zaginionych, odpowiedzi nie uzyskano, a w bezpośredniej rozmowie Józef Stalin zasugerował ucieczkę polskich oficerów do Mandżurii…
Wiosną 1943 roku hitlerowcy odkryli masowe groby, co natychmiast wykorzystała niemiecka machina propagandowa. W odpowiedzi Związek Radziecki zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem londyńskim, a zachodni alianci przyjęli postawę bezczynności i milczenia.
Dopiero w 1990 roku władze dogorywającego ZSRR przyznały się do popełnienia zbrodni.
Wystawa „Na nieludzkiej ziemi. Jeńcy polscy w ZSRR” porusza najważniejsze wątki zarysowanej wyżej tematyki: drogę Polaków do sowieckiej niewoli, pobyt w obozach, okoliczności odkrycia zbrodni katyńskiej, następnie próby jej ukrycia i politycznego rozegrania, wreszcie trudny proces poszukiwania i ujawniania historycznej prawdy. Na wystawie prezentacja map, zdjęć, publikacji prasowych i relacji świadków wydarzeń.
Takie wystawy w odpowiednich wersjach językowych powinny być też pokazywane w wybranych krajach Europy Zachodniej, gdzie tematyka zbrodniczości reżimu stalinowskiego jest pomijana i często zupełnie nierozumiana.
Organizatorem wystawy są dwie placówki muzealne: Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu.
Wystawa „Na nieludzkiej ziemi. Jeńcy polscy w ZSRR”;
Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, poziom -2;
Plac Władysława Bartoszewskiego 1, 80-862 Gdańsk
Wystawa do 28 lutego 2018 roku
