Nazwę rzeki (Stricza) po raz pierwszy odnotowano w 1188 roku. Jej źródła znajdują się w przestrzeni gdańskiej dzielnicy Kokoszki. To ciek wodny o wybitnych walorach przyrodniczych, ważnej roli w dziejach kilku gdańskich dzielnic i również ostatni naturalny dopływ Wisły.
Po przekroczeniu linii obwodnicy (przepustem) Strzyża opływa Wzgórza Migowskie, następnie zagłębia się w gęsto zalesionej dolinie. Dla ochrony walorów przyrodniczych tej okolicy obszar ustanowiono rezerwatem o nazwie „Lasy w Dolinie Strzyży”. Nurt rzeki uzupełniają dopływy: Potok Matarnicki, Potok Jasień, Potok Królewski oraz Migowska Struga.
W okolicy ulicy Słowackiego rzeka śmiało wkracza w silnie zurbanizowane obszary. Swego czasu Strzyża odegrała wielką rolę w rozwoju tych okolic, bo jej bystry nurt napędzał liczne kuźnie, folusze i tartaki. W przestrzeni Srebrzyska funkcjonował np. zakład słynnego Petera von den Rennen, twórcy gnieźnieńskiego sarkofagu św. Wojciecha i krakowskiego relikwiarza św. Stanisława.
O znaczeniu Strzyży mówią stosowane do dzisiaj nazwy kolejnych gdańskich obszarów: Kuźniczki i Młyniska. Od tej rzeki pochodzi też nazwa dzielnicy Strzyża, historycznie odrębnej od rozległego Wrzeszcza.
Ze Strzyżą nie ma żartów…
Przez wieki Strzyża była naturalnym zabezpieczeniem przeciwpowodziowym, bo wartki ciek odprowadzał nadmiar wód z południowej części Wysoczyny Gdańskiej. O tej funkcji zapomniano po II wojnie światowej, stąd zaniedbanie i dewastacja kolejnych zbiorników retencyjnych, tam i przepustów.
Konfrontacja ze zlekceważoną przyrodą nastąpiła w dniu 9 lipca 2001 roku, podczas nieoczekiwanie obfitej ulewy koryto Strzyży nie pomieściło nadmiaru wód deszczowych i spore partie okolicy zostały zalane. Po powodzi zbiorniki retencyjne naprawiono, ale błędy popełnione podczas ulewy z 14 na 15 lipca 2016 roku doprowadziły do kolejnych dewastacji i podtopień.
Strzyża raz na kilkanaście lat bezlitośnie weryfikuje kwalifikacje architektów, urbanistów i miejskich urzędników, warto o tym pamiętać.
Zachęcamy do spaceru wzdłuż biegu Strzyży, podczas wyprawy sporo atrakcji przyrodniczych i historycznych.
